TO muzeum - część pierwsza

Tak się w moim życiu złożyło, że odziedziczyłam pracownię rzeźbiarską i piwnicę pełną gipsowych odlewów przeróżnych rzeźb, popiersi, miniatur i rzeźb nieukończonych.

Z miniaturami nie miałam problemu; zabrałam je po prostu do domu. Podobnie z rzeźbami nieukończonymi – ukończyli je inni twórcy lub studenci Akademii Sztuk Pięknych. Wiele rzeźb o tematyce religijnej i historycznej /np. postać słynnego obrońcy Klasztoru Jasnogórskiego, księdza Kordeckiego/ przekazałam do Muzeum Rzeżby Polskiej w Orońsku.
Pozostały „leniny” - tak nazwałam różne rzeźby przedstawiające robotników, działaczy i wodza rewolucji. Można je było po prostu zniszczyć, ale wychodziłam z założenia, że są to jednak dzieła sztuki, a te wymagają estymy. Podobnie jak książki i rękopisy, których nie powinno się palić.
--------------------------------------------------------------------
W budynku dawnej powozowni przy Muzeum Zamojskich w Kozłówce znajduje się jedyna w Polsce Galeria Sztuki Socrealizmu znana również jako "Muzeum Socrealizmu". Jest tam około 1600 najciekawszych rzeżb, rysunków, obrazów, grafik i plakatów z lat 50-tych i 60-tych XX wieku. Stworzyli je często najwybitniejsi artyści. Na przykład  profesor Marian Konieczny, który wyrzeźbił nie tylko słynną Warszawską Nike, ale też postać Lenina, który stał sobie przed Muzeum w Poroninie.

----------------------------------------------------------------------------------
Pojechałam do Muzeum w Kozłówce. Chciałam się dowiedzieć czy nie mogłabym tam przywieżć i pozostawić odziedziczonych "leninów". Najpierw zwiedziłam przepiękny pałac, potem poszłam do parku. Powozownię z „leninami” zostawiłam sobie na "deser".
W zadbanym, nastrojowym parku rezydencji rodu Zamojskich doznałam szoku. Ale przedtem wychodząc z kawiarenki zderzyłam się z Wodzem Rewolucji. Tym samym, który stał od wielu lat w pobliżu torów kolejowych w Poroninie i wszystkie dzieci jadące pociągiem do Zakopanego najpierw mu machały, a potem pokazywały palcami. W 1990 roku górale z Poronina zrzucili go z postumentu za pomocą liny i ciągnika. Pamiątką po tym wydarzeniu jest wyszczerbiony obojczyk. 

Obok Wodza stał Julian Marchlewski.
Potem w parku spotkałam towarzysza Bolesława Bieruta. Nad głową pierwszego przywódcy Polski Ludowej szumiały lipy, a obok przechadzał się paw. Towarzysz jest wysoki, ma ponad 7 metrów i płaszczyk zapinany na damską stronę. Ma też ułamaną rękę, bo podczas podróży z Lublina rzeźba zahaczyła o filar wiaduktu.
-----------------------------------------------------------------------------
Socrealizm powstał w Związku Radzieckim na początku lat 30-tych. Był rodzajem narzędzia w ówczesnej propagandzie. Miał to być styl realistyczny, czytelny, twórczy i społeczny. A więc … robotnicy i chłopi głównie w czasie pracy. Po wojnie socrealizm został narzucony artystom Europy Środkowej. Na zjeździe Środowisk Twórczych w 1949 roku władze Polski Ludowej obwieściły, że odtąd jest to jedyny kierunek obowiązujący w literaturze i sztuce. Artyści mogli oczywiście tworzyć w innym stylu, tylko, że nikt ich dzieł nie kupował. Tymczasem na dzieła w jedynym, słusznym kierunku Ministerstwo Kultury i Sztuki ogłaszało konkursy. Więc rzeźbiarze, malarze, plastycy i architekci tworzyli zgodnie ze wskazówkami bo tylko tworzyć potrafili. A z czegoś trzeba było żyć. Ministerstwo nagradzało, kupowało, kazało wystawiać i eksponować w różnych muzeach, a także instytucjach.
Kilka lat po śmierci znanego wszystkim Gruzina dzieła wzorcowe i wychwalane skazano na banicję. Zaczęto je zbierać i wywozić do nie odnowionego jeszcze pałacu w Kozłówce. To dało zaczątek słynnemu i jedynemu wówczas w Europie Muzeum Socrealizmu.
O powstaniu wystawy socrealizmu zadecydował przypadek. Wypełniona gipsowymi rzeźbami pałacowa powozownia udawała magazyny Muzeum Narodowego w Warszawie w filmie Andrzeja Wajdy „Człowiek z marmuru” . Gdy film wszedł na ekrany w 1977 r. do Kozłówki zaczęli przyjeżdżać dziennikarze za całego kraju. Wtedy podjęto decyzję o zorganizowaniu wystawy i nadano jej tytuł " Oddech Stalina". Wystawa okazała się niesamowitym sukcesem, więc rok później otwarto stałą galerię socrealizmu.

Ciąg dalszy nastąpi...