"Obrzydliwa" Warszawska Praga - część trzecia

 

Na ulicy Jagiellońskiej niedaleko słynnego dawnego gimnazjum został wybudowany na początku XX wieku gmach Warszawskiej Gminy Starozakonnych. Mieścił się tu przed wojną przytułek dla dzieci, ochronka, szkoła i biura praskiego oddziału dobroczynności. W 1940 roku wszyscy mieszkańcy tego gmachu zostali przeniesieni do getta warszawskiego. Co stało się z nimi potem nie muszę chyba pisać.

Po wojnie w budynku mieścił się tu Teatr Żydowski im. Esther Rachel Kamińskiej. A od grudnia 1953 roku ma tu swoją siedzibę Teatr "Baj". Do tego dziecięcego teatru chodziłam kiedyś ja, potem moje dzieci, a potem moje wnuki.

Gdybym napisała, że warszawska Praga to dzielnica kultury, to z pewnością bym przesadziła. Znajduje się tu jednak jeden z najlepszych warszawskich teatrów, Teatr Powszechny im. Zygmunta Huebnera. Jego logo to "Teatr, który się nie wtrąca". To tutaj pracują jedni z najlepszych aktorów, to tutaj dyrektorem był kiedyś Adam Hanuszkiewicz.

Praga to jedna z najstarszych dzielnic Warszawy.

Starszy jest tylko położony na północny-wschód Targówek, który właściwie stanowi część całej prawobrzeżnej Warszawy. To Targówek, a właściwie istniejąca tu kiedyś wieś Targowe dał początek całej Warszawie. To na Targówku, w części zwanej Stare Bródno, utworzono rezerwat archeologiczny, w którym wykopuje się nadal bardzo ciekawe eksponaty.

W 1648 roku król Władysław IV nadał prawa miejskie Pradze, która wcześniej była osadą.

Dzięki lokacji Praga zyskała burmistrza, ławników, ratusz oraz możliwość organizowania targów i jarmarków. A tak w ogóle to kiedyś były dwie Pragi. Jedna, zwana Pragą Biskupią należała do biskupów, druga - zwana Pragą Magnacką należała do szlachty.

W Muzeum Warszawskiej Pragi /o którym pisałam w tekście o wszystkich oddziałach Muzeum Warszawy/ w Sali Targu Praskiego znajduje się akt lokacyjny podpisany przez króla. Na dokumencie tym znajduje się pierwszy herb Pragi. A z jednego z obrazów spogląda marszałek Adam Kazanowski. Jest w tradycyjnym polskim stroju, ma olbrzymie wąsy i podgoloną głowę.

W 1791 roku zebrana na sejmie szlachta zdecydowała, że Praga wraz z dwoma innymi miasteczkami, Golędzinowem i Skaryszewem zostanie włączona do Warszawy. Od tego momentu do dziś jest jej dzielnicą.

W 1642 roku król Władysław IV ufundował przy klasztorze i kościele Bernardynów Kaplicę Loretańską. Kościół i klasztor wyburzono w XIX wieku, Kaplica pozostała i stanowi najstarszą budowlę sakralną dzielnicy.

W czasie Powstania Kościuszkowskiego 4 listopada 1794 roku XVII-wieczna Praga została prawie całkowicie zniszczona, a większość mieszkańców zabita przez wojska rosyjskie Aleksandra Suworowa. Wydarzenie to przeszło do historii jako Rzeź Pragi. Nic nie pomogły plany fortyfikacji Pragi sporządzone przez inżyniera Jana Bakałowicza ani wspaniała obrona, którą kierował generał Józef Zajączek.

Kilka lat po stłumieniu powstania styczniowego - w 1869 roku - zaczęto na Pradze wznosić cerkiew św. Marii Magdaleny. Inicjatorem  budowy był pacyfikator powstania, gen. Teodor Berg, a plany zatwierdzał sam car Aleksander II. Cerkiew ta wraz z pobliskimi koszarami i zabudowaniami Dworca Petersburskiego miała zgodnie z zamiarami władz carskich nadać Pradze charakter prowincjonalnego rosyjskiego miasta.

/Był to ciąg dalszy z mojej książki "Moje warszawskie zwariowanie"/

Będzie ciąg dalszy...

Zapraszam.