Pomnik

Tekst ten dedykuję Joannie Rodowicz, którą nazywam Człowiekiem renesansu. 

Joanna naprawdę potrafi stworzyć wszystko. A ostatnio stworzyła przepiękne popiersie swojego stryja – Jana „Anody” Rodowicza. - Pomnik został próbnie odsłonięty w dniu 7 stycznia 2019 roku o godzinie 12.00 przed Ministerstwem Sprawiedliwości w Alejach Ujazdowskich w Warszawie.

Posłuchaj Joanno….chociaż na pewno o tym wszystkim wiesz...

                            / Zanim doszłam do Królikarni - zrobiłam jej zdjęcie/

W dniu 16 grudnia 2018 otwarto w Muzeum Rzeżby im. Xawerego Dunikowskiego w Warszawie wystawę pt: Pomnik/Monument – Europa Środkowo-Wschodnia 1918-2018.

Już sam tytuł wystawy mówi wiele, ale ponieważ zwiedzałam ją w dniu 23 stycznia br. postaram się napisać na jej temat parę słów.

Ale zacznę może od samego Muzeum Rzeźby. Jak wiesz jest ono umieszczone w tzw. Królikarni przy ul. Pulawskiej. Położony na skarpie pałacyk zwany Królikarnią otoczony jest pięknymi starymi drzewami i rzeżbami pochodzącymi z bogatej kolekcji Muzeum Narodowego. Sama Królikarnia jest filią Muzeum Narodowego.

A zachowana nazwa pałacyku pochodzi z czasów gdy Król August II prowadził tu hodowlę królików.

Budynek i jego historia wymagają jednak osobnego tekstu, więc wspomnę tylko, że w czasie II wojny światowej pałacyk uległ zniszczeniu. I że w czasie Powstania Warszawskiego toczyły się w nim i w jego ogrodzie walki. Spłonęła wówczas stojąca obok kuchnia /owalny budynek wzorowany na grobowcu Cecylii Metelli/, zrujnowany został taras z grotą, zniszczony ogród.

Pałacyk odbudowano w 1965 roku i przeznaczono na siedzibę słynnego rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego. A po jego śmierci urządzono w Królikarni Muzeum Rzeźby.

I w tym muzeum mają miejsce bardzo ciekawe wystawy i spotkania z artystami. A w otaczającym go parku odbywają się różne happeningi, albo po prostu spotykają się ludzie w różnym wieku, rozmawiają albo tylko odpoczywają na rozstawionych na trawnikach leżakach i piją kawę przyniesioną z przemiłej muzealnej kawiarenki.

Jak piszą organizatorzy wystawy Pomnik/Monument: 
„Pomniki tworzą krajobraz naszych wartości. Upamiętniają mężów stanu, bohaterów i ofiary wojen, reprezentują specjalnie respektowane wartości. Są używane jako narzędzia konstruowania zbiorowej tożsamości. Wraz ze zmianami granic i porządków politycznych pomniki minionej epoki burzy się, przerabia i przemianowuje”.

Na wystawie w Muzeum Rzeźby zaprezentowano biografie ponad dwudziestu monumentów począwszy od wyłonienia projektu, poprzez powstanie i użytkowanie, po rozgrywające się wokół pomników spory, zniszczenie, zapomnienie i rozkład.

I tak na wystawie przedstawiono historię nieodsłoniętego nigdy na Placu na Rozdrożu w Warszawie pomnika Józefa Piłsudskiego,

a także powstawanie Pomnika Czynu Powstańczego dłuta Xawerego Dunikowskiego na Górze Świętej Anny.

Wiele miejsca poświęcono pomnikowi, który miał przetrwać wieki. A był to stojący w Pradze i ważący 17 tysięcy ton największy w Europie pomnik Józefa Stalina. Pokazano jego powstawanie i burzenie.

Pokazano powstawanie Kompleksu Memorialnego w Twierdzy Brześć ...a także tworzenie słynnego Projektu Oświęcimskiego…

I Pomnik Poległych Stoczniowców 1970 roku, który  odsłonięto w Gdańsku zgodnie z planem dopiero 16 grudnia 1980.

Udało mi się zrobić na wystawie kilka zdjęć.

Niestety nie są wyraźne.

Na tym drugim zdjęciu przedstawione jest odsłonięcie pomnika. 

Wyobraźcie sobie że za tymi zasłonami stoi pomnik.

Mówi się, że odsłonięcie pomnika jest dla publiczności momentem wzruszającym. Odbywa się to z reguły przy akompaniamencie wybitnego utworu muzycznego czy znanej pieśni. Kompozytor Krzysztof Penderecki skomponował aż trzy utwory przeznaczone na uroczystości odsłonięcia pomników.

Odsłonięcie pomnika jest jednak największym wzruszeniem dla jego twórcy. Prawda Joasiu??? Napiszesz coś o tym???
----------------------------------------------------------------------

I jeszcze bardzo osobiste wspomnienie:

„Nie miałam jeszcze czterech lat. Musiało to być lato bo w cieniutkiej kretonowej sukience z falbankami, z kokardą we włosach i w za dużych sandałkach po starszej siostrze siedziałam na brudnej, pełnej kawałków mokrej gliny i gipsu podłodze pracowni rzeźbiarskiej. Patrzyłam na ubranego w szary fartuch tatę, który stał wysoko na rusztowaniu i rękami pełnymi gliny nadawał kształty jakimś postaciom, które były drucianymi szkieletami.

Zapamiętałam, że tata był i jednocześnie go nie było. Nie widział nikogo i niczego. Tworzył jakiś pomnik......”

/Gdy parę dni temu wróciłam z wystawy o której piszę rozpoznałam miniaturę tego jakiegoś pomnika na jednej z półek w moim pokoju./

A pracownia rzeżbiarska którą zapamiętałam znajdowała się na parterze kamienicy przy Krakowskim Przedmieściu 45. Teraz jest tam Pijalnia Czekolady Wedel.
----------------------------------------------------------------------

Joasiu – bardzo Ci dziękuję.

Za wszystko. Za Twoje obrazy, rzeżby, inscenizacje różnych wydarzeń historycznych, piękną bizuterię, projekty scenograficzne, działalność pedagogiczną, piękne pisanie... . Także za to, że znalazłaś kiedyś czas aby napisać recenzję mojej książki o Warszawie.