"Cesarz"

Gdy w foyer teatru kupiłam program spektaklu, to wypadł mi z niego falsyfikat studolarówki.

A po chwili zauważyłam że wiele takich falsyfikatów leży na podłodze przed wejściem na widownię.

Inaczej mówiąc każdy, który kupił program dostał „100 dolarów”.

Haile Sellasje był cesarzem Etiopii przez 39 lat. 

Prawdopodobnie nie umiał czytać ani pisać. /W każdym razie nie pozostał po nim nim żaden własnoręcznie napisany czy tylko podpisany tekst. Nigdy też sam niczego nie czytał a wszystko czytali mu jego dworacy./ 

Sprawował władzę absolutną. Był chytrym i przebiegłym tyranem, kochającym władzę w najdoskonalszy z możliwych sposób: uważał mianowicie, że można wszystko. 

Głównym narzędziem jego władzy była absolutna lojalność poddanych bazująca na strachu, przekupstwie i głupocie dworskich urzędników. 

Na ludziach Zachodu długo sprawiał wrażenie mądrego reformatora, będąc w istocie błyskotliwym złodziejem własnego państwa, które bez skrupułów okradał.

Kiedy go poznajemy w słynnej powieści-reportażu Ryszarda Kapuścińskiego, niedawno przestał być władcą obalony przez rewolucję. Został po nim zbankrutowany kraj i opuszczeni dworacy tęskniący za minionymi czasami, w których ich wrodzona małość moralna była uzależniona od łaski i kaprysów władcy. 

Za czasów jego rządów prawie milion mieszkańców Etiopii umarło z głodu.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Poniżej kilka urywków z rozmowy reżysera spektaklu Mikołaja Grabowskiego z krytykiem Tadeuszem Nyczkiem. Tytuł: „Wszystko podszyte świństwem”:

Tadeusz Nyczek - „Fundamentem cesarstwa było Wielkie Kłamstwo, oznajmiane narodowi w glorii Jedynej Prawdy. Kradną zawsze tylko jacyś „oni”, chociaż naprawdę kradniemy my. Zawsze chcemy dobrze, a jeśli ktoś mówi, że jest inaczej, kłamie. Wszystko robimy dla dobra narodu, a że korzysta na tym tylko dwór, to na pewno nie dworu wina.

Mikołaj Grabowski - „Cesarz” jest wielką przestrogą przed każdym autorytaryzmem.

I dalej...

Mikołaj Grabowski – ...władza nieopanowana w swojej zachłanności może być nie mniej niszczycielska…

Tadeusz Nyczek – Paranoja w stanie czystym. Dzisiejszy dwór polski, jakkolwiek by go nazwać, musi się liczyć z wyborcami. Dlatego postępuje inaczej: nie mogąc zupełnie zlekceważyć społeczeństwa, postanowił je kupić. Im kupionych będzie więcej tym władza będzie miała pewniejszą teraźniejszość i zwłaszcza przyszłość.

Mikołaj Grabowski – A władza jak wiadomo, nigdy nie ma dosyć władzy.

Tadeusz Nyczek – Aż się się nią udławi.

------------------------------------------------------------------------

„Cesarz” Ryszarda Kapuścińskiego to arcydzieło gatunku, uznane za jedno ze 150 najważniejszych dzieł XX wieku. Książka została wydana w roku 1978 i uchodzi za najsłynniejszą i najlepszą jaką napisał Kapuściński.

„Cesarza” zaadaptował i wyreżyserował w Teatrze Ateneum w Warszawie Mikołaj Grabowski. Premiera odbyła się 30 marca 2019 roku.

W dniu 2 kwietnia byłam na tym spektaklu w towarzystwie historyka i geografa. 

Historyk w przerwie przypomniał nam, że cesarz Haile Sellasje za życia był uznawany za boga a w II RP został odznaczony orderem Orła Białego. 

Geograf przypominał sobie swoje wrażenia z Etiopii w której był 10 lat temu jako student. Powiedział, że któregoś dnia w jednym z barów w Addis Abbebie podszedł do niego jakiś Etiopczyk i zapytał czy może zjeść z talerza to czego on nie zjadł. Mówił bardzo dobrze po angielsku i był emerytowanym nauczycielem…

-----------------------------------------------------------------

O spektaklu nie napiszę zupełnie nic.

Myślę, że obowiązkiem każdego Polaka jest go zobaczyć.

A jeśli ma za daleko do teatru Ateneum w Warszawie to powinien sobie przypomnieć książkę Ryszarda Kapuścińskiego. Albo przeczytać, jeśli jej nie zna.

Jeśli chodzi o mnie to po spektaklu przez dwa dni walczyłam z okropną migreną.

I zupełnie nie wiem dlaczego...