Kolumna - symbol Warszawy - część trzecia czyli zakończenie

 

Kolejne zmiany dotyczące otoczenia Kolumny Zygmunta zaszły w roku 1930. Wówczas rozebrano wodotrysk Marconiego. Piedestał monumentu odnowiono i otoczono go stopniem z piaskowca. Cynkowe, mocno zniszczone trytony trafiły do Muzeum Wodociągów i Kanalizacji na terenie warszawskich filtrów. W późniejszych latach trytony zaginęły.

Kolumna Zygmunta przetrwała wrześniową obronę Warszawy. Król Zygmunt III Waza spoglądał z góry na Zamek Królewski, który został zbombardowany po raz pierwszy 17 września 1939.

Niestety, w czasie Powstania Warszawskiego w nocy z 1 na 2 września 1944 Kolumna została przez Niemców zniszczona. Trafiona pociskiem z działa czołgowego Kolumna pękła, a posąg króla runął na ziemię. Siedemnastowieczne dzieło Daniela Tyma musiało być solidnie wykonane, bo mimo upadku z wysokości figura Zygmunta III Wazy nie doznała bardzo dużych uszkodzeń. Król stracił przedramię lewej reki w krzyżem oraz szablę. Uszczerbki dotknęły jednak królewskiej twarzy i płaszcza podziurawionego kulami. Piedestał pomnika został całkowicie zniszczony. Zaginęły także cztery orły wykonane z brązu, które wcześniej znajdowały się nad tablicami, oraz dwie z czterech tablic upamiętniających zasługi Zygmunta.

Dla mieszkańców Warszawy odbudowa zniszczonego symbolu miasta miała ogromne znaczenie. Ale zbiórka funduszy na odbudowę Kolumny Zygmunta została zainicjowana przez studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego.

 

Ocalały posąg Zygmunta został naprawiony w Zakładach Odlewniczych "Bracia Łopieńscy". Pieczołowicie odnowiony najpierw trafił do Muzeum Narodowego gdzie oczekiwał na powrót na Plac Zamkowy.

Nowy blok granitowy na trzon Kolumny sprowadzono z okolic Strzegomia. Długą drogę do stolicy pokonał na ciężarowych lorach i do Warszawy dotarł w październiku 1948 roku.

Z powodu budowy Trasy W-Z Kolumna Zygmunta zmieniła trochę swoje miejsce. Została przesunięta o 6 metrów w kierunku północno-wschodnim.

22 lipca 1949 roku wraz z otwarciem Trasy W-Z dokonano odsłonięcia Kolumny Zygmunta. Król Zygmunt III Waza, któremu przypisuje się przeniesienie stolicy Polski z Krakowa do Warszawy /do Warszawy przeniósł się razem z dworem w roku 1596/ znowu mógł doglądać i czuwać nad stolicą.

W następnych latach  Kolumna była odnawiana dwukrotnie - w roku 1977 i 1996. Za drugim razem posąg Zygmunta zdjęto z Kolumny i przeniesiono do siedziby Browarów Warszawskich. Browary udostępniły królowi schronienia na czas odnowy i były także głównym inwestorem prac remontowych.

17 września 1996 roku o godzinie 11.15  ,czyli dokładnie 57 lat od momentu zrzucenia pierwszej niemieckiej bomby na Wieżę Zegarową Zamku Królewskiego /wskazówki  zegara zatrzymały się wtedy na godzinie 11.15/ pięknie odnowiony posąg króla Zygmunta uroczyście wjechał na dziedziniec Zamku Królewskiego. Tam Król spędził dwa tygodnie w towarzystwie fotografujących się z nim osób. Potem znowu stanął za szczycie Kolumny.

Dwie poprzednie kolumny na których stał Zygmunt zachowały się. Obie, chociaż zniszczone są eksponowane obok Zamku Królewskiego.

Na temat Kolumny Zygmunta powstało wiele niesamowitych historii i żartów. Na przykład takie, jak to ją "sprzedawano" naiwnym turystom z  całego świata.

Pewne jest tylko jedno: Jeśli szabla króla Zygmunta III Wazy jest skierowana szpicem do góry, to można bezpiecznie spacerować po mieście. Król czuwa nad Warszawą, jej mieszkańcami i turystami.

A więc za każdym razem gdy jesteście przy Kolumnie ... spojrzyjcie proszę w górę i przyjrzyjcie się tej szabli...😊

/Tekst powstał na bazie informacji jakie znajdują się w książce pt: "Nietuzinkowe historie pomników Warszawy" autorstwa Ewy Sztompke/