Druga opowieść mojej Mamy

Na zdjęciu moja Mama na obrazie namalowanym w roku 1942. Ten zniszczony obraz  "przewędrował" wiele kilometrów z Kresów i po całej Polsce zanim trafił do mojego domu w Warszawie. Namalował go mój ojciec Leon Machowski.

W związku z tym, że kilka osób poprosiło mnie mailami abym przytoczyła jeszcze inną opowieść mojej Mamy - przepisuję wiernie pierwszy rozdział z mojej książki pt: "Zwariowałam". 

Osoby które mają tę książkę i znają tę opowieść przepraszam, że się powtarzam.

I jeszcze informacja - opowieść dotyczy historii, która działa się rok wcześniej w stosunku do tej opowiedzianej poprzednio. Ale tego łatwo się domyślić.

--------------------------------------------------------------------------------------

" Rozmowa z Mamą sprzed wielu lat:

- A skąd wy się tam wzięliście?

- Jeszcze przed wybuchem wojny wasz ojciec dostał pracę w kościele w Gródku Jagiellońskim koło Lwowa. Bo przecież do września 1939 to była tam Polska. Mieliśmy zaraz pojechać ale wkroczyli Niemcy, potem Rosjanie. W końcu przyszło pismo, że będziemy mieszkać tuż przy rynku w ładnym domku.  I żebyśmy się nie bali. bo nic się nam nie stanie, więc pojechaliśmy w lutym 1943 roku.

- No i nic się nie stało.

- Ale to chyba cudem jakimś. Mieszkaliśmy naprzeciwko posterunku Gestapo, ale Niemcy byli wtedy w stosunku do nas w porządku, przychodzili i rozmawiali z nami. Oni jednak cenili sztukę. Było co prawda kilku takich buców, ale komendant był w porządku. I chyba uratowało nas to, że znaliśmy dość dobrze niemiecki. Wasz ojciec spędzał całe dnie w kościele po drugiej stronie rynku. Rzeźbił tam Św. Jacka i Św. Jakuba i anioły do ołtarza głównego. Byłam w ciąży z twoją siostrą.

Któregoś dnia, a był to maj, usłyszałam okropne krzyki i na rynku pojawili się Żydzi. Wypędzili ich Niemcy z getta. I na moich oczach, tuż przed oknem zaczęli do nich strzelać. Zlikwidowali tego dnia podobno wszystkich Żydów w Gródku Jagiellońskim. Wasz ojciec nie mógł wrócić tego dnia do domu, bo nie mógł przejść przez rynek. Byłam sama, bałam się, że zacznę rodzić. Modliłam się, żeby przyszli do mnie do domu i też mnie zabili. Tak się nie stało, a wasz ojciec wrócił do domu dopiero po dwóch dniach. Nie chciał go wypuścić polski ksiądz. Przyszedł gdy rynek był już pusty.

Twoja siostra urodziła się dwa miesiące później.

Przeżyliśmy tam jeszcze jesień i zimę a  na początku 1944 roku wróciliśmy do Rzeszowa.

A przedtem to jeszcze Ukraińcy zaprosili nas do siebie na wieś na wesele czy chrzciny, już nie pamiętam. Byli bardzo gościnni. I mimo, że była wojna i nie było co jeść, to stoły u nich były pełne. Był wtedy straszliwy mróz, myślałam że mi dziecko zamarznie. Ale Ukraińcy dali nam jakieś pierzyny, którymi je owinęłam i tak na wozie wróciliśmy do domu.

- A nie byli do was wrogo nastawieni?

-Byli. Wiesz, otoczyli cały dom w którym byliśmy goszczeni. Stali przy płocie, zaglądali przez okno. A jak odjeżdżaliśmy tą furmanką to tylko stali w ciszy i patrzyli spode łba. Byłam przerażona, myślałam, że zaczną nas "rezać". Ale wasz ojciec mi mówił, że nas nie ruszą, bo on i jego kolega wyrzeźbili im świętych w kościele...

-----------------------------------------------------------------------------------

Moje wspomnienie z sierpnia 2004 roku:

W drodze z Warszawy do Lwowa autobus zatrzymał się w Gródku Jagiellońskim, którego nazwa obecnie brzmi Gorodok. Kierowca ogłosił 20-minutową przerwę. Wyszłam z autobusu i skierowałam się do drzwi starego XV-wiecznego kościoła. Umieszczona na kościele tablica w języku polskim i ukraińskim informowała: "W hołdzie Władysławowi Jagielle- 1386-1434  Wielkiemu Księciu Litewskiemu, Królowi Polskiemu, którego serce tu spoczywa". Przypomniałam sobie jak w dzieciństwie Mama opowiadała mi, że Władysław Jagiełło zmarł w Gródku Jagiellońskim, w trakcie słuchania słowików. Weszłam do kościoła, aby odszukać figury świętych i aniołów w ołtarzu głównym, które stworzył mój ojciec na długo przedtem zanim się urodziłam.

- A pani to chyba nietutejsza? - zapytał mnie ktoś po polsku. Za mną stał polski ksiądz. - Pewnie do Lwowa pani jedzie?. No tak, tu mało kto zagląda. A szkoda, bo historia tego miasta jest bardzo bogata. I jest ono bardzo stare.

Przeprosiłam i wyszłam. Nie chciałam żeby widział, że płaczę".