Krzemieniec nad Ikwą

/Ten mój tekst został po raz pierwszy opublikowany  na portalu pisarze.pl w dniu 6 maja 2013 roku/

                                                Tekst ten dedykuję JOTCE, która odgadła dwie zagadki z dn. 28.03.18

I.

- Zapraszam serdecznie do  jedynego na świecie Muzeum Juliusza Słowackiego – tymi słowami przywitała nas  pani Halina – kustosz tego muzeum w Krzemieńcu na Ukrainie.

Muzeum powstało w 2004 roku. Mieści się w dworku, w którym przez kilka lat Juliusz Słowacki mieszkał wraz z matką. Nastrojowe muzeum zawiera przede wszystkim pamiątki po poecie, a więc autografy i książki Słowackiego, jego rysunki i portrety malarskie członków jego rodziny. Dworek wyposażony jest w stylowe meble z epoki.

Dzięki pięknej, wzruszającej opowieści kustoszki muzeum, która jest Polką wszyscy zwiedzający przenieśli się w czasy Juliusza Słowackiego i jego pobytu w Krzemieńcu.

W pobliżu dworku znajduje się kamień z wyrytym na nim napisem. Z napisu dowiedzieliśmy się, że kamień postawiono w miejscu nieistniejącego już domu, w którym urodził się poeta.

II.

Wacław Szymanowski, który jest twórcą pomnika Fryderyka Chopina znajdującego się w warszawskich Łazienkach stworzył także przepiękny pomnik Juliusza Słowackiego. Wykonany z brązu odlew oraz elementy z chęcińskiego marmuru udało się szczęśliwie przemycić za granicę w 100- lecie urodzin  poety i wbudować w tylną ścianę lewej nawy kościoła św. Stanisława znajdującego się w centrum Krzemieńca. Jak niesie wieść pomnik w formie płaskorzeźby uniknął zniszczenia w 1939 roku, ponieważ udało się wmówić bolszewikom, że przedstawia on „poetę rewolucyjnego”.

III.

Krzemieniec był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. /Nazwa taka powstała w czasach rządów Kazimierza Wielkiego/. Początki miasta związane są z Górą Zamkową, która w późniejszych wiekach otrzymała nazwę Góry Królowej Bony. Najpierw istniał na górze gród słowiańskiego plemienia Dulębów, potem odparto tu najazd mongolskich hord Batu-chana, a także atak Tatarów. Jednak w 1261 roku Daniło Romanowicz Halicki, jako lennik chana zmuszony został zburzyć wszystkie warownie, w tym krzemieniecką. Dopiero za czasów Zygmunta Starego zamek został odbudowany, a następnie przekazany w ręce Królowej Bony. Królowa nadała miastu szereg przywilejów a jej namiestnicy wzmocnili obronność zamku.

Podobno królowa Bona nigdy zamku nie odwiedziła, ale do dzisiaj krzemieńczanie opowiadają jakie to bale wyprawiała ona na zamku i jak w złotym powozie jeździła skórzanym mostem do klasztoru, stojącego na sąsiedniej górze Wołowicy.

A piękna legenda mówi o wspaniałych skarbach zgromadzonych przez Królową. I o tym, że jej dusza pilnując tych skarbów błądzi wśród ruin zamku. Mówi się też, że raz w roku na Wielkanoc, Królowa pojawia się z kluczem do piwnic w ustach. Jeśli znajdzie się śmiałek, który ją pocałuje, to dostanie się do tych skarbów. Będzie też mógł je wynieść, ale musi to zrobić między pierwszym a ostatnim dzwonem na rezurekcję. Jeśli nie zdąży – zostanie zamknięty ze skarbami na zawsze.

W 1648 roku podczas wojen kozackich zamek został zdobyty przez pułkownika wojsk Chmielnickiego, Maksyma Krzywonosa. Przestał pełnić wtedy funkcję obronną i pozostaje w ruinie do dzisiaj.

Od tego czasu Górę Królowej Bony zdobywają tylko turyści. I stamtąd podziwiają niesamowitą wprost urodę Krzemieńca nad Ikwą.

IV.

W XVIII w. powstało w Krzemieńcu Kolegium Jezuickie. Po kasacie zakonu zostało ono przejęte przez Komisję Edukacji Narodowej, a w 1805 r. założono w budynkach poklasztornych słynne Liceum Krzemienieckie. Zostało założone przez hr. Tadeusza Czackiego, przy znacznym poparciu księcia Adama Czartoryskiego i Hugo Kołłątaja. Była to szkoła średnia o tak wysokim poziomie nauczania, że w krótkim czasie otrzymała rangę szkoły wyższej. Szkoła dysponowała świetnym zapleczem doświadczalnym i wyposażeniem dydaktycznym, a przede wszystkim słynną biblioteką – był to księgozbiór króla Stanisława Augusta Poniatowskiego kupiony przez hr. Czackiego i uzupełniony przez liczne darowizny i zapisy znanych rodów magnackich i szlacheckich.

Liceum Krzemienieckie uzyskało miano Aten Wołyńskich.

----------------------------------------------------------------
P.S. Zdjęcia Muzeum Słowackiego, Góry Królowej Bony i Liceum Krzemienieckiego są mało atrakcyjne, bo były robione w deszczu i na wietrze.

Ciąg dalszy nastąpi...