1 sierpień 1944 - 2 pażdziernik 1944 w Warszawie

/Poniżej tekst pt: "Tragizm i bohaterstwo" z mojej książki pt: "Moje warszawskie zwariowanie"/

"Nie można zrozumieć Warszawy, nie wczuwając się w jej historię poprzez pryzmat najbardziej tragicznego i bohaterskiego zrywu mieszkańców stolicy, który przeszedł do historii pod nazwą Powstania Warszawskiego. Wprawdzie część historyków, na przykład prof. Jan Ciechanowski, który był uczestnikiem Powstania, twierdzi, że dowódcy polityczni powinni byli wziąć odpowiedzialność za los całego narodu i kierować się wojskową kalkulacją, a nie emocjami. Bo emocje usprawiedliwiają tylko postawę młodzieży, która walczyła w ciągu tych krwawych 63 dni, a także postawę mieszkańców stolicy w pierwszym okresie Powstania. Prof. Ciechanowski swoją książkę o Powstaniu kończy następującymi słowami: „Dzisiaj, po Powstaniu, pozostała tylko wspaniała legenda bezprzykładnego bohaterstwa uczestników i ludności cywilnej Warszawy oraz straszliwa przestroga na przyszłość przed nieliczeniem się z wymogami sytuacji i polityczno-militarnymi realiami”. 

Tym bardziej według mnie ten patriotyczny zryw, w którym zginęło około 200 tysięcy mieszkańców Warszawy (najwięcej w dzielnicy Wola), zasługuje na szacunek, pamięć i chwilę ciszy. 

Tak jak co roku 1 sierpnia o godzinie 17:00 zostaną w stolicy włączone syreny. Wtedy małe dzieci zapytają rodziców, co się stało. I niektórzy rodzice im wytłumaczą i każą się zatrzymać. A ci najstarsi warszawiacy wyjdą na balkony i popatrzą z góry na „Miasto Nieujarzmione”, chociaż niestety „Pokonane”. Tylko ci nieliczni, bardzo już starzy uczestnicy Powstania siedzący w parkach na ławeczkach albo pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego czy w innych powstańczych miejscach Warszawy wstaną i będą stali w całkowitej ciszy. 

Pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego usytuowanym na rogu ulicy Długiej przy Placu Krasińskich w dzielnicy Stare Miasto na jednym z domów umieszczono napis: „Tym kanałem po bohaterskiej obronie Starego Miasta – Starówki przeszło do Śródmieścia i na Żoliborz pięć tysięcy trzystu powstańców Grupy Północ 2 września 1944”. Od tablicy w stronę historycznego włazu do kanału prowadzi szlak ułożony z kamieni na obecnym chodniku i jezdni. Mniejszy fragment Pomnika Powstania Warszawskiego ukazuje chwilę wchodzenia do kanału zarówno żołnierzy Powstania, jak i zwykłej ludności Warszawy (jest tam niesione na rękach malutkie dziecko). Heroiczna obrona Starówki, która stała się symbolem walk całego Powstania Warszawskiego została okupiona ofiarą pięciu tysięcy poległych żołnierzy i około trzydziestu tysięcy zabitych mieszkańców, z których większość została rozstrzelana w szpitalach i piwnicach budynków, również zagładą Starego Miasta. A potem całej Warszawy. 

Chodzę czasami po warszawskiej Starówce i szukam śladów Powstania. Znajduję ich bardzo wiele.

Jak wiecie, w liczne teksty o Warszawie wtrącam wątek osobisty. Tak będzie i teraz. Wysoko na fasadzie Katedry Polowej Wojska Polskiego stojącej tuż obok Pomnika Powstania Warszawskiego znajduje się biała rzeźba Matki Boskiej. Postać ma rozłożone ręce, co można różnie interpretować. Jej szkice znalazłam w domowym archiwum. Rzeźba ta została umieszczona na katedrze kilka lat przed rokiem 1989, w którym powstał pomnik. Twórcą tej rzeźby jest mój Ojciec. 

I jeszcze Mały Powstaniec na murach Starówki. Bo warszawskie dzieci też brały udział w Powstaniu, przenosząc meldunki i broń… Mówi się, że najmłodszy uczestnik Powstania miał 12 lat – tyle ile ma teraz mój starszy wnuk.1/ 

Działo się to wszystko 72/2/ lata temu. A ja do dzisiaj, chociaż urodziłam się w Warszawie kilka lat po wojnie, w Godzinę „W” nie mogę opanować płynących mi z oczu łez…"

1/ Mój starszy wnuk ma teraz 14 lat.
2/ Działo się to wszystko 74 lata temu.
__________________________________________________________________
W tym roku obchody rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego będą bardzo uroczyste. Zaczęły się już 28 lipca i będą trwały dłużej niż 63 dni... Został nawet wydany szczegółowy informator . Dostępny jest w Muzeum Powstania Warszawskiego, w punktach informacji turystycznej, w Urzędzie Miasta i w wielu innych miejscach stolicy.