Najbardziej znany pomnik w Polsce

Mówi się, że był to pierwszy pomnik w Warszawie po odzyskaniu niepodległości.

W 1904 roku rzeźbiarz Wacław Szymanowski wygrał konkurs na wykonanie pomnika Fryderyka Chopina. Z realizacją projektu zwlekano z dwóch powodów. Pierwszym były względy administracyjne, drugim - sam projekt. Nie podobał się niektórym jurorom. Twierdzono, że przedstawienie kompozytora siedzącego pod wierzbą i zasłuchanego w szum jej liści nie jest najlepszym rozwiązaniem. Uważano, że nawiązanie czy też odniesienie Chopina do Orfeusza, słuchającego śpiewu Eurydyki, którą miała być tu ta wierzba, jest zbyt pretensjonalne.

Kilka lat po odzyskaniu niepodległości gotowy już pomnik zamontowano w Łazienkach Królewskich w pobliżu Belwederu.

Otoczenie ogrodowe wraz z cokołem i basenem zaprojektował ówczesny znakomity architekt i konserwator Oskar Sosnowski. Wnętrze ogrodowe wraz z obsadzonymi amfiteatralnie drzewami miało przypominać salę koncertową. Uroczystość odsłonięcia pomnika stała się wielkim wydarzeniem.

31 maja 1940 roku pomnik Chopina został przez Niemców wysadzony w powietrze i pocięty palnikami na mniejsze części. Złom wywieziono koleją na zachód, gdzie jego fragmenty zostały użyte do przetopienia w hucie. Niemcy usiłowali zniszczyć także wszystkie kopie pomnika przechowywane w polskich muzeach.

Jednemu z z pracowników Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu udało się ukryć w piwnicy kopię głowy pomnika. Niemcy zniszczyli jednak wszystkie gipsowe repliki oraz drewnianą kopię rzeźby w skali 1:2, którą do poznańskiego muzeum przekazał sam autor.

Tak o tym wydarzeniu pisze profesor Marek Kwiatkowski w "Wielkiej księdze Łazienek":

"Latem 1940 roku okupanci zniszczyli pomnik Chopina. Autor niniejszej książki, będąc wówczas dziesięcioletnim chłopcem, stał za ogrodzeniem parku od strony Al. Ujazdowskich i był świadkiem cięcia pomnika na części i pakowania ich na platformę ciężarówki. Bezpośrednimi niszczycielami byli żołnierze Wermachtu. Po pomniku pozostał tylko cokół."

Pomnik Chopina był pierwszym pomnikiem zniszczonym przez Niemców w okupowanej Warszawie. Oprócz negatywnego stosunku do twórczości kompozytora, przyczynami zniszczenia pomnika była bliskość Parku Łazienkowskiego do tzw. niemieckiej dzielnicy policyjnej oraz lokalizacja pomnika w pobliżu Belwederu, który był wtedy oficjalną rezydencją gubernatora Hansa Franka w czasie jego wizyt w Warszawie. W tym czasie okupant rozpoczął też akcję zbiórki złomu metalowego na potrzeby przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy. Do dzisiaj przewodnicy oprowadzający po Łazienkach mówią, że pomnik Fryderyka Chopina Niemcy przetopili na kule.

Kilka lat po wojnie grupa sześciu rzeźbiarzy pod kierunkiem Władysława Wasiewicza wykonała w Pracowni Sztuk Plastycznych model odlewu pomnika, wykorzystując wzór autorski znaleziony w gruzach zniszczonego domu Wacława Szymanowskiego na Mokotowie. W grupie tych rzeźbiarzy, którzy zrekonstruowali pomnik, był mój ojciec, Leon Machowski. 

Monument został odsłonięty ponownie 11 maja 1958 roku.

Na cokole po lewej stronie wyryto napis o treści: "Płomień rozgryzie malowane dzieje, skarby mieczowi spustoszą złodzieje, pieśń ujdzie cało... "

Myślę, że trudno byłoby znaleźć trafniejsze motto. Wszak tylko "pieśń uszła cało..." z wojennej pożogi.

Od 1959 roku od maja do połowy września w każdą niedzielę pod pomnikiem odbywają się dwa koncerty utworów Chopina organizowane przez Towarzystwo im. Fryderyka Chopina.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Był to urywek z mojej książki pt: "Nadal wariuję" wydanej w roku 2016.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

P.S. W związku z pandemią tegoroczny XVIII Międzynarodowy Konkurs Chopinowski zostaje przełożony na rok 2021.