Miasto na soli

Tekst dedykuję Jotce, z którą kiedyś spotkałam się w "mieście na soli".

"To miasto naprawdę powstało na soli. Bo najpierw była sól, a potem miasto. 

Już w wiekach XI i XII sól produkowały w tym miejscu warzelnie ulokowane w pobliżu romańskiego kościoła, który jest dziś najcenniejszym zabytkiem w mieście. Dopiero w roku 1238 książę Kazimierz Kondradowic, założyciel kujawskiej linii Piastów, z której wywodzili się królowie Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki, ulokował na szczycie solnego wysadu miasto Inowrocław (Novus Wladislav). Miasto na soli stało się stolicą księstwa i jednym z najważniejszych grodów w Królestwie Polskim. 

Prężny rozwój miasta przerwały dopiero wojny ze Szwecją w XVII i XVIII wieku. Ponadto u bram Inowrocławia w dniu 13 lipca 1666 roku rozegrał się jeden z najtragiczniejszych epizodów w historii Polski – bratobójcza bitwa pod Mątwami. 

Na zewnętrznych ścianach romańskiej bazyliki w Inowrocławiu znajdują się bezcenne unikatowe płaskorzeźby i ryty. Oczywiście jedną z nich pogłaskałam lewą ręką, bo to ma przynieść szczęście. 

Pod miastem znajdują się długie solne korytarze. Mają one ogólną długość 290 km, a to nawet więcej kilometrów niż odległość z Inowrocławia do Warszawy. Szłam takim korytarzem pod budynkiem Muzeum im. Jana Kasprowicza znajdującym się na ulicy Solankowej. A w muzeum dostałam w prezencie bryłkę soli. 

W gotyckim kościele w Inowrocławiu w 1321 roku odbył się sąd papieski, podczas którego wydano wyrok skazujący Zakon Krzyżacki na zwrot Pomorza Zachodniego Królestwu Polskiemu. Wówczas to – jak odnotował Jan Długosz – przepowiedziano ostateczną klęskę Zakonowi Krzyżackiemu. 

Po budynkach Inowrocławia biegają małe zwierzątka. To wiewiórki. A jedna siedzi też sobie na bramie prowadzącej do Parku Solankowego. 

Brak w tym mieście typowego starego miasta, ale to wcale nie znaczy, że nie ma w nim pięknych zabytkowych budowli.

 

Idąc przez rynek, zderzyłam się z patronką Inowrocławia – Królową Jadwigą. Wracała akurat z kościoła i przechodziła przez rynek. Piękna, wyniosła i wysoka (jak na tamte czasy), a przede wszystkim słynąca z dobrego serca. To ona podarowała swoje klejnoty na Akademię Krakowską. A w Inowrocławiu szepnęła mi, abym obejrzała sobie dokładnie rzeźby małych żaków, które stoją w kilku miejscach. 

Z Szymborza, który jest teraz dzielnicą Inowrocławia, pochodzi Jan Kasprowicz. To ten poeta, który tak pięknie pisał o swojej kujawskiej ziemi, a także o Tatrach. Ten sam, który został rektorem Uniwersytetu Lwowskiego im. Jana Kazimierza, chociaż początkowo w Inowrocławiu w związku z powiązaniem ze środowiskiem socjalistów nie udało mu się ukończyć szkoły. Ten sam, któremu żonę Jadwigę opętał Stanisław Przybyszewski zwany Demonem. 

Zwiedzałam przepiękne muzeum jego imienia i oglądałam rękopisy i pierwodruki jego utworów. 

Czy wiecie, że po Inowrocławiu jeździły kiedyś tramwaje? W maju 1912 roku po wielu latach zabiegów formalno- prawnych uzyskano koncesję i powołano do życia w Inowrocławiu Miejską Kolej Elektryczną. Pierwszy tramwaj wyjechał na inowrocławskie ulice 10 listopada tamtego roku. Pamiątką po tym wydarzeniu jest fragment torów i tablica wmurowana w deptak przy rynku. Początkowa trasa wiodła z dworca PKP do ulicy Królowej Jadwigi i wynosiła 1,8 km. Niestety, po 50 latach istnienia inowrocławskie tramwaje, głównie z braku funduszy, przestały istnieć. Na pamiątkę ustawiono przy rynku zabytkowy wagonik tramwajowy.

 

W mieście na soli nawdychałam się dobrego powietrza i wypiłam wodę mineralną. Bo Inowrocław jest miastem zdrojowym. W Parku Solankowym o powierzchni 85 ha znajduje się wspaniała tężnia solankowa. To naturalne inhalatorium składa się z dwóch połączonych ze sobą wieloboków. Spaceruje się wewnątrz tężni, a także na tarasie widokowym na wysokości 9 metrów. Byłam oczywiście i tu, i tam. 

W przepięknym parku znajduje się Dom Zdrojowy, a w nim pijalnia wód, palmiarnia i chata kujawska. Dookoła ogród zapachów, aleja dębów zwana Aleją Gwiazd, a także ogrody papieskie z nasadzeniami roślin odwzorowującymi ogrody watykańskie. W pobliżu parku usytuowane są sanatoria.

A ta woda mineralna, którą piłam, to oczywiście „Jadwiga”. Próbowałam też drugiej – „Inowrocławianki”. 

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Inowrocław jest miastem o najczystszym powietrzu w Polsce. 

A w pijalni wód usiadłam sobie przy Pomniku Teściowej. To była bardzo sympatyczna teściowa. Przyszła sobie do pijalni razem ze swoim pieskiem. A rodzina zastanawiała się, gdzie ona poszła i szukała jej. 

Z miastem na soli związany też jest generał Władysław Sikorski. Lata przed II wojną światową spędzał w majątku koło Inowrocławia. Stąd jego pomnik – ławeczka – w parku Solankowym. Prawie wszystkie panie fotografują się przy nim.

W Inowrocławiu spotkałam się z przesympatyczną blogerką. Nie byłam pewna, czy to spotkanie nam się uda, bo poinformowałam ją o swoim przyjeździe właściwie w ostatniej chwili. Cieszę się bardzo, bo znalazła dla mnie czas, cierpliwie czekała na mostku w Parku Solankowym, aż zjem obiad w restauracji „Przy Stawku” (byłam w grupie wycieczkowej). Przez godzinę porozmawiałyśmy sobie od serca i pospacerowałyśmy, wdychając to dobre powietrze. To ona sprezentowała mi krówki teściowej i krówki inowrocławskie dla moich wnuków i opowiedziała wiele ciekawych rzeczy o swoim mieście. 

I chyba nie macie wątpliwości, że spodobało mi się miasto na soli."

--------------------------------------------------------------------

Był to urywek z mojej książki "Mój kraj nad Wisłą".