Deszczowy Łowicz - część pierwsza

"Nikt nie mógł ze mną pojechać, chociaż to była sobota. Każdy zapracowany albo nieobecny, albo chory, albo sceptycznie nastawiony do wycieczki w deszczową sobotę. Więc tylko w towarzystwie deszczu pociągiem wyjeżdżającym z Dworca Wschodniego o godzinie 8.03 pojechałam sama do Łowicza. A ściągnęła mnie tam ciekawość, jak wygląda stolica Księstwa Łowickiego. 

Muzeum w Łowiczu

Dawne Księstwo Łowickie wywodziło się z dóbr arcybiskupów gnieźnieńskich, do których należało przez niezwykle długi okres, bo od roku 1136 do roku 1795. Kościół miał tu władzę niemal suwerenną, miejscowej szlachcie nie przysługiwała nawet apelacja do króla. Po rozbiorach dobra zsekularyzowano. Napoleon podarował je w 1806 roku swojemu marszałkowi Davoutowi, lecz po kongresie wiedeńskim znowu powróciły do skarbu państwa. W 1820 roku car Aleksander I „w oznakę zadowolenia z zasług położonych przez Wielkiego Księcia Konstantego w reorganizacji wojska polskiego, jak niemniej w sprawowaniu powierzonych mu obowiązków naczelnego dowódcy tegoż wojska, nadał mu titulo gratuito wieczyście dobra Łowicz”. Co więcej, małżonce Konstantego, Joannie z Grudzińskich, car nadał tytuł Księżnej Łowickiej.

 W 1822 roku zarządzono wytyczenie granic księstwa jak również poszerzono je terytorialnie. Spowodowało to wyodrębnienie się systemu prawnego, innego niż w reszcie zaboru rosyjskiego. Główną różnicą był tu status chłopów, już od 1820 roku objętych oczynszowaniem. Stopniowo zaczął się rozkwit tutejszych wsi i bogacenie się ich mieszkańców na skalę nieporównywalną z resztą kraju. Jednocześnie powstała odrębność Księżaków, którzy utworzyli żywą do dziś kulturę ludową, znamionującą bogate chłopstwo. To bogactwo widoczne było w drewnianych, malowanych przeważnie na niebiesko chatach, podzielonych na dwie części: uboższą powszednią oraz świąteczną – dostatnio umeblowaną. W tej świątecznej zawsze był kredens pomalowany w wielobarwne kwiaty, skrzynia z wzorem kwiatowym i łóżko z piramidą poduszek aż pod powałę. A także mnóstwo wytworów rękodzieła – czyli przepięknych wycinanek oraz słynnych „pająków” zawieszonych pośrodku izby pod stropem. 

Najpierw poszłam więc do Muzeum Łowickiego, aby obejrzeć te wszystkie łowickie cuda. Z wielką uwagą obejrzałam też przepiękną kaplicę prymasowską, w której mieści się Dział Sztuki Baroku. Sklepienie wnętrza, zaprojektowanego przez Tylmana z Gameren, zdobią iluzjonistyczne freski przedstawiające życie patrona misjonarzy – biskupa Mediolanu Karola Boromeusza. Budynek muzeum mieści się bowiem w dawnym Klasztorze Misjonarzy wzniesionym przez prymasa Michała Radziejowskiego. 

Z muzeum wychodzi się do skansenu łowickiego. I tam dopiero są cuda. Niestety nie mogłam być w nim długo, ponieważ deszcz, który sobie dotychczas padał pomalutku, nagle zamienił się w ulewę. Naprzeciwko Muzeum na Rynku Głównym znajduje się Bazylika Katedralna, sięgająca swymi początkami XII wieku. W roku 1999 podczas wizyty papieża Jana Pawła II kościół ten otrzymał tytuł Bazyliki Mniejszej. Podziemia kościoła są miejscem spoczynku dwunastu prymasów Polski. Sama świątynia posiada pięć kaplic prymasowskich o wielkiej wartości architektonicznej i zabytkowej. 

Przy rynku stoi klasycystyczny ratusz. Na jego pierwszym piętrze znajduje się Sala Radziecka, wywodząca swą nazwę nie od Związku Radzieckiego, ale od zasiadających w niej radzących rajców miejskich. A w sali tej, do której pozwolono mi zajrzeć tylko na chwileczkę, na malowidłach Józefa Lamparskiego znajdują się portrety Henryka Sienkiewicza, Jana Łaskiego, Stanisława Staszica i króla Kazimierza Wielkiego. 

                                     

                    Ratusz w Łowiczu

Idąc na rynek z dworca PKP, mija się po prawej stronie gmach dawnej poczty konnej wzniesiony a latach 1828 – 1829. To tutaj w pierwszych dniach listopada 1830 roku zatrzymał się Fryderyk Chopin, gdy opuszczał Polskę na zawsze. Tablica przed tym budynkiem informuje także, że z telegrafu w tym budynku korzystała Maria Konopnicka w czasie wizyt u syna, który był zarządcą w jednym z pobliskich majątków".

/Był to urywek z mojej książki "Mój kraj nad Wisłą"/

Ciąg dalszy nastąpi...