Ławeczki na Piotrkowskiej - część pierwsza

Uwaga: Tekst powstał w roku 2016 więc może być trochę nieaktualny. Znajduje się w mojej książce pt: "Nadal wariuję".

                              Pomnik twórców Łodzi Przemysłowej

"Od Gajerowskiego Rynku aż do Nawrot jest ulicą fabryczną, od Nawrot do Nowego Rynku - handlową, a od Nowego, w dół, do Starego Miasta tandeciarsko-żydowską". /Władysław Reymont - "Ziemia obiecana"./

Pojechałam do Łodzi. 

Chciałam zobaczyć jak wygląda dziś "ziemia obiecana".

Najpierw poszłam oczywiście na ulicę Piotrkowską 87. Tutaj w kamienicy Alojzego Balle znajduje się Centrum Informacji Turystycznej. Przemiły pan z informacji powiedział, że bardzo się cieszy, iż przyjechałam zwiedzić jego miasto ze słynną wizytówką, jaką jest ulica Piotrkowska. A potem zaopatrzył mnie w informator pt" Szlak ulicy Piotrkowskiej" i szereg różnych ulotek na temat architektury przemysłowej, śladów słynnych łodzian, łódzkich Żydów, atrakcji turystycznych i historycznych. Następnie wygłosił krótki wykład na temat wyjątkowości miasta.

Ale ja już jadąc do tego miasta wiedziałam, że drugiego takiego w Polsce nie ma.

W niewielkim polskim miasteczku w chwili założenia pierwszej manufaktury stały tylko drewniane chałupy. Niecałe pół wieku później mówiono o Łodzi "polski Manchester".

Włókiennictwo rozwinęli cudzoziemscy i polscy przemysłowcy. Nie identyfikowali się oni ani z krajami z których przybyli, ani z narodami z których się wywodzili. Wszechwładna bawełna stworzyła bogatą klasę "lodzermenschów".

Rosły fortuny przemysłowe Scheiblerów, Grohmanów, Poznańskich. Powstały pierwsze miejscowe banki. Łódź stała się miastem wielkich szans, głównie dla Żydów, Niemców, Polaków i Rosjan - "ziemią obiecaną". Te ślady są ciągle czytelne w dzisiejszym mieście w postaci zespołów pofabrycznych, zabytków architektonicznych, świątyń oraz cmentarzy.

Przemysłowcy łódzcy wznosili tu po kilka rezydencji prześcigając się w wystawności. Kwitły secesja i neorenesans, neobarok i rokoko. Dla fabryk był zarezerwowany neogotyk, stąd przypominały one warowne zamki.

Najwspanialszy pałac, zwany neobarokowym Luwrem, mieszczący obecnie Muzeum Miasta Łodzi, stworzył dla siebie żydowski fabrykant Izrael Poznański. Gdy architekt Hilary Majewski zapytał w jakim stylu  ma pałac zaprojektować, usłyszał od fabrykanta odpowiedź: "We wszystkich stylach. Może to być paryski Luwr, mnie na to stać"...

Na parterze pałacu mieściły się biura i sklepy, na piętrach wspaniałe sale reprezentacyjne w stylu eklektycznym, sala balowa, jadalnia. Dwie niebieskie kopuły na dachu pałacu otoczone zostały figurami przedstawicieli różnych zawodów.

Drugi, nie mniej bogaty "ostatni pałac" wystawił sobie Izrael Poznański na żydowskim cmentarzu.

Nie mogłam nie pójść do pałacu Poznańskiego. Choćby po to, aby zobaczyć, wejść i zejść po słynnych schodach, które w ekranizacji "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy odgrywały tak dużą rolę. Koniecznie też chciałam zobaczyć Panteon Wielkich Łodzian, czyli gabinety kompozytora Aleksandra Tasmana, Jerzego Kosińskiego, Karla Deciusa, Władysława Reymonta, Juliana Tuwima i salę poświęconą Arturowi Rubinsteinowi. 

Przecież Łódź stworzyła wspaniałych i wybitnych ludzi.

Poszłam też do Muzeum Fabryki w Manufakturze. Znajduje się ono na terenie dawnego kompleksu fabryczno-mieszkalnego Izraela Poznańskiego. Dawne imperium fabrykanta zajmowało blisko trzydzieści hektarów i składało się z budynków przemysłowych, domów dla robotników, szpitala, kościoła i pałacu. Było to prawdziwe miasto w mieście.

Wróciłam jednak na Piotrkowską, bo przecież głównie dla niej przyjechałam do tego miasta."

------------------------------------------------------------------

Ciąg dalszy nastąpi...