Janosik czyli od rzeczywistości do legendy

Pamiętacie Janosika? Tego, którego tak pięknie grał Marek Perepeczko? A także jego towarzyszy – szczególnie Pyzdrę i Kwiczoła których grali Witold Pyrkosz i Bogusz Bilewski… ?A  pamiętacie jak się cudnie o miedzę kłócili? I był jeszcze wspaniały Murgrabia czyli Marian Kociniak i Hrabia czyli Mieczysław Czechowicz. Żadnego z tych aktorów nie ma już niestety między nami. 

A ja pamiętam jak Marek Perepeczko z długimi włosami, wyglądający jakby przed chwilą zszedł z planu filmowego siedział sobie w zakopiańskim Coctail- barze i jadł lody. /Tego coctail-baru też już od dawna nie ma/. A ja /wówczas osiemnastoletnia/akurat razem z koleżanką ledwie żywe zeszłyśmy z Hali Gąsienicowej do Kuźnic i potem poczłapałysmy do tego baru na Krupówkach na najlepsze wówczas zakopiańskie desery. I jak zobaczyłam „Janosika” jak żywego to mało się z wrażenia nie przewróciłam o jego nogi. Bo siedział z tymi wyciągniętymi nogami prawie na środku sali. I udawał, że to nie on, chociaż wszyscy dokoła mówili: „zobacz, zobacz - widzisz kto tam siedzi?”

Podobno tego właśnie dnia kręcono scenę zaślubin Janosika z Maryną. A było to w malutkiej kapliczce w Dolinie Chochołowskiej. To znaczy zaślubiny były w tej kapliczce a po zaślubinach młodzi wychodzili z zupełnie innego kościółka. No ale w filmie wszystko jest możliwe.

O tym, że prawdziwy Janosik był Słowakiem to chyba nie wszyscy wiedzą. Także o tym, że w przeciwieństwie do Marka Perepeczki był drobny i niewysoki – jak to góral – też nie wszyscy wiedzą. W każdym razie – chociaż niewątpliwie bardzo zwinny – nie mógł przeskakiwać z jednego brzegu Dunajca na drugi i zostawiać śladów swoich stóp na kamieniach. A tak bajdurzą zachwyconym uczestnikom spływu Dunajcem flisacy i pokazują nawet te ślady Janosikowych kierpców na kamieniach…
Jak dwa lata temu byliśmy ze Szczerbatymi na Słowacji i tam przy słowackim przewodniku "błysnęłam" stwierdzeniem, że Janosik był przecież Słowakiem - to w nagrodę dostałam od niego lody. Ale i tak mi te lody Szczerbate zjedli.

Prawdziwy Janosik /Juraj Janosik/ przyszedł na świat koło wsi Terchova w styczniu 1688 roku. Matka Anna Cesnekova i ojciec Marcin Janosik zanieśli go do chrztu 25 stycznia tego roku do kościoła w Varinie.

O dzieciństwie Juraja Janosika niewiele wiadomo. Przypuszcza się natomiast, że zaciągnął się dobrowolnie do wojska kuruców /którzy walczyli przeciwko Habsburgom/ w 1707 roku, mając około 18-20 lat. Ale nie był w nim długo, bo w roku 1711 stał się zbójnikiem. Uczestniczył w bitwie pod Trencinem w wyniku której dostał się do więzienia. I to więzienie i znajomość z innymi zbójnikami zadecydowały o jego dalszej drodze życiowej.

Juraj Janosik uciekł z więzienia i stał się zbójnikiem.

We wrześniu 1711 roku złożył przysięgę zbójnicką i niedługo potem został kapitanem zbójników.

Zbójnickie rzemiosło Juraj Janosik uprawiał przez półtora roku. Najaktywniej działał latem i zimą 1712 roku. Wtedy razem z towarzyszami dokonał najwięcej napadów zbójnickich. Ograbiali handlarzy, kupców, złotnika, właściciela ziemskiego, barona, hrabiankę, pastora i jego żonę. Napadali na osoby podróżujące po drogach i płynące na tratwach w dół rzeki Vah.

Pisać dalej o Janosiku???

Bo ostatnio byłam w Instytucie Słowackim na Starym Mieście i w prezencie otrzymałam książkę Rużeny Antolovej pt: „Janosik – od rzeczywistości do legendy”… A tam mnóstwo ciekawostek...

To chyba jeszcze trochę ponudzę - dobrze?