Samobójstwo w Dolinie Kościeliskiej

                                      /Jadwiga Janczewska/

Była urodziwa, utalentowana i inteligentna. Ale zarazem psychicznie słaba i niestabilna emocjonalnie. Leczyła się na gruźlicę w sanatorium doktora Kazimierza Dłuskiego w Kościelisku.

Jadwiga Janczewska – bo o niej mowa była narzeczoną Witkacego. Poznali się jesienią 1912 roku, kiedy studiująca w Krakowie Jadwiga przyjechała do raz pierwszy do Zakopanego podleczyć chore płuca. 17 stycznia 1913 roku zakochany Stanisław Ignacy Witkiewicz oświadczył się jej, a oświadczyny zostały przyjęte.

Z początkiem roku 1914 prowadzony przez matkę Witkacego - Marię Witkiewiczową pensjonat Nosal na Bystrem w Zakopanem był pełen gości. Kilkanaście dni spędził tam Artur Rubinstein, a sześć tygodni Karol Szymanowski – obaj byli przyjaciółmi syna gospodyni. W pensjonacie panowała napięta atmosfera – Szymanowski chorował, Witkacy walczył z depresją. Gościem pensjonatu była też panna Jadwiga Janczewska.

21 lutego 1914 roku Jadwiga Janczewska wynajęła dorożkę na samotną wycieczkę do Doliny Kościeliskiej. Gdy dojechała do Hali Pisanej tam wysiadła z dorożki, wyciągnęła rewolwer marki Browning – i strzeliła sobie w skroń. Zginęła na miejscu. Miała wtedy 24 lata. Jedynym świadkiem tego wydarzenia był fiakier.

Według relacji przyjaciela Witkacego – Karola Ludwika Konińskiego – Jadwiga była w ciąży. Według relacji Jarosława Iwaszkiewicza samobójczyni zostawiła list, z którego wynikało, że powodem jej desperackiego czynu był Karol Szymanowski. Inny przyjaciel Witkacego miał napisać w swoich wspomnieniach, że Szymanowski, który był człowiekiem uroczym i towarzyskim bardzo podobał się Jadwidze. I na tym podobno tle dochodziło między Witkacym i Jadwigą do scen zazdrości.

Karol Szymanowski po tym wydarzeniu natychmiast wyjechał z Zakopanego. Witkacy natomiast pogrążył się w rozpaczy.

W liście do antropologa Bronisława Malinowskiego miał się żalić, że spotkało go straszliwe nieszczęście. Uważał, że to on sam winien jest samobójstwu Jadwigi, cierpiał bowiem wtedy na silne napady depresji co jego narzeczona mogła odebrać jako brak zainteresowania jej osobą.

Jaka była faktycznie przyczyna samobójstwa panny Jadwigi Janczewskiej trudno powiedzieć. Mogła to być ciąża panny Jadwigi, miłość do Karola Szymanowskiego, albo brak miłości narzeczonego. Albo wszystko naraz.

Mnie w każdym razie przyszło do głowy następujące pytanie: Czy teraz kobiety też popełniają w takich sytuacjach samobójstwa?

Jak myślicie?

Tekst napisałam na podstawie jednego z rozdziałów rewelacyjnych „Kronik Zakopiańskich” Macieja Krupy.