TEN pałac

Na całym świecie było tak, że miasta powstawały w cieniu jakiegoś zamku albo pałacu. W stolicy Polski pałac postawiono, gdy miasto już od wieków istniało. Otwarto go uroczyście 22 lipca 1955 roku.

Atrakcją były występy akrobatów. Międzynarodowa umowa z 5 kwietnia 1952 roku głosiła: „rząd Związku Radzieckiego zobowiązuje się zbudować w Warszawie siłami i środkami Związku Radzieckiego dwudziestoośmio - trzydziestopiętrowy gmach Pałacu Kultury i Nauki”. Wobec takiego zobowiązania nic nie mogło zapobiec budowie. 

Warunki geologiczne terenu zostały ostatecznie zaakceptowane ekspertyzą dopiero w 28 grudnia 1952 roku, ale przedtem, bo już 4 października, skończono wylewać fundament. Wprawdzie gdy w marcu 1953 roku umarł ten, dla którego pałac budowano, czyli Józef Stalin, a pałac sięgał dopiero ósmego piętra, zrodziły się nadzieje, że może jednak… Nadzieje zostały szybko rozwiane, bowiem wiceminister budownictwa ZSRR Karawajew zawiadomił, że zmarły przywódca nie brał w ogóle pod uwagę możliwości niezakończenia budowy… 

Budowa samego pałacu i osiedla dla jego budowniczych przebiegała zarówno jawnie, jak i tajnie. To znaczy w „Trybunie Ludu” ukazywały się konkretne, szczegółowe informacje. Od momentu wylania fundamentów był to najbardziej strzeżony obiekt w Polsce. 

Jednocześnie w Zegrzynku pod Warszawą powstawał ośrodek wypoczynkowy dla budowniczych pałacu. Dramaturg Jerzy Szaniawski, który miał tam swój domek, prowadził w związku z tym bardzo utrudnione życie, bowiem nie mógł wychodzić i spacerować po drodze, która znajdowała się tuż pod oknem, gdzie stało jego biurko… Przechodzili tam bowiem ciągle budowniczy TEGO pałacu. 

Pałac Kultury i Nauki otrzymaliśmy w tzw. darze przymusowym. Ale budowniczy pałacu, zwykli ludzie, byli w nie lepszej sytuacji. Nie mogli nikomu zdradzić, gdzie mieszkają. O tym, że kilkunastu z nich ma groby na jednym z warszawskich cmentarzy, ich krewni dowiedzieli się dopiero po zmianie ustroju. 

I teraz uwaga: Pałac Kultury swój wygląd zawdzięcza w części wysokiej – wieży ratusza w Chełmnie; Sala Kongresowa przypomina krakowski Barbakan, attyki – zamek w Baranowie Sandomierskim i rynek w Kazimierzu Dolnym, a iglica – Bramę Floriańską w Krakowie. Wszystko to oczywiście jest wielokrotnie większe od pierwowzorów.

 Naczelny projektant pałacu, Lew Rudniejew miał powiedzieć, że „pomieszanie stylów nie jest tu straszne, bo znajomości architektury polskiej nie należy ograniczać tylko do Warszawy czy innego miasta, bo chodzi o architekturę narodową, a więc jeszcze i wiejską”. 

Konstanty Ildefons Gałczyński podsumował, że Pałac został wybudowany w stylu „mało–polskim”. Całą resztę Pałac Kultury i Nauki zawdzięcza Uniwersytetowi Łomonosowa w Moskwie. Istnieją nawet podejrzenia, że był częścią obrony przeciwlotniczej ZSRR i miał spowodować, by z lotu ptaka Warszawa przypominała Moskwę. A wyglądał wówczas jak jasna, wysoka, niezdobyta góra wśród czarnych ruin miasta. 

Nazywano go „tortem”, „koszmarnym snem pijanego cukiernika”, „Pekinem”, piramidą, „marcepanem”… 

Budowniczym pałacu przyświecała idea, aby nie trzeba było z niego wychodzić przez całe życie. Odbywały się więc w nim wielogodzinne przemówienia ówczesnego I Sekretarza wiodącej partii, były teatry, kina, muzea, uczelnie, różne urzędy, pływalnia, Sala Kongresowa, restauracje ze słynną Trojką, do której wprowadzono striptiz i weszły panie lekkich obyczajów. 

Pałac zaczął zaspokajać wszelkie potrzeby życiowe. Także dzieci i młodzież przychodziły tam na różne zajęcia sportowo-kulturalne. No i można było z trzydziestego piętra podziwiać panoramę Warszawy… 

W Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki występowali najwięksi artyści jacy tylko przyjechali do Polski – a więc Rolling Stones, Louis Armstrong, Marlena Dietrich. Tu odbywały się obrady przerwanego wprowadzeniem stanu wojennego Kongresu Kultury Polskiej w 1981 roku. 

Nie udało się po roku 1989 Pałacu Kultury sprzedać jakiemuś amerykańskiemu milionerowi. Nie udało się go zasłonić ani obudować, chociaż w pobliżu powstało wiele wieżowców. Nadal stoi tam gdzie stał i ma się całkiem dobrze. Chociaż w jednym z filmów był burzony… 

Nadal, gdy wychylę się z okna to go widzę. Na samym szczycie Pałacu mieszka para sokołów albo ich dzieci.

Na zakończenie trochę liczb:

Pałac był wznoszony 1175 dni.

Budowało go 3500 robotników.

Ma wysokość 230,68 m.

I nadal jest to najwyższy budynek w Polsce.

Powierzchnia pałacu liczy 123 084 metrów kwadratowych.

Znajduje się w nim 3288 pomieszczeń.

W pałacu żyje od 25 do 28 kotów.

Mają tu swoje gniazdo dwa sokoły wędrowne.

Z 30. piętra, zanim założono na nim kraty, skoczyło 30 osób.

Osobiście uważam, że Pałac, który ma już 62 lata*/ powinien być traktowany jak zabytek.
---------------------------------------------------------------------------------------------------
/Był to urywek z mojej książki "Moje warszawskie zwariowanie"./

*/ Pałac ma już 63 lata...