Kto i kiedy to powiedział?

       / Pomnik Władysława Jagiełły na Manhattanie w Nowym Jorku/

Do historii Polski przeszło wiele słynnych powiedzeń królów i przywódców. Są one związane głównie z wielkimi bitwami.

Słynne słowa króla Władysława Jagiełły "Mieczów ci u nas dostatek, ale i te przyjmę jako wróżbę zwycięstwa" wypowiedziane w dniu 15 lipca 1410 roku tuż przed rozpoczęciem bitwy pod Grunwaldem znane są chyba wszystkim Polakom.

Niewiele osób natomiast wie, że niespełna 100 lat pózniej wnuk Jagiełły - król Jan Olbracht poniósł miażdżącą klęskę w bitwie pod Kożminem, w której Turcy, Tatarzy i Wołosi wybili ok. 5 tysięcy polskiego  rycerstwa. Wtedy to powstało powiedzenie "Za króla Olbrachta wyginęła szlachta".

Do dziś używane powiedzenie "pójść jak w dym" sięga początków XVI wieku. Ówcześni kawalerzyści wiedzieli, że gdy nad linią czy czworobokiem piechoty pojawił się dym to kule, które miały zabić lub zranić jeżdżców czy konie, zostały juz wystrzelone. Niska szybkostrzelność ówczesnej broni palnej nie pozwalała oddac drugiego strzału i - o ile szarża nie załamała się po pierwszej salwie, to od tego momentu jeżdżcy mieli zdecydowaną przewagę i byli stosunkowo bezpieczni. Wówczas "uderzali /szli/ w dym..."

Słynne powiedzenie Stefana Czarnieckiego "Jam nie z soli, ani z roli, jeno z tego co mnie boli"  przeszło do historii jako przykład niesprawidliwości w awansach poprzez faworyzowanie bogatej magnaterii i niedocenianie zawodowych żołnierzy.- takich właśnie jak Czarniecki.

Z czasów napoleońskich pochodzą dwa znane powiedzenia. Ich twórcą jest Napoleon Bonaparte.
Słowa "Zostawcie to Polakom" wypowiedział Napoleon 30 listopada 1808 pod wąwozem Samosierry. Tam polscy szwoleżerowie faktycznie bili się bardzo dzielnie i to dzięki nim Napoleon wygrał tę bitwę.

Ale rok później po bitwie pod Wagrami Napoleon miał trochę lekceważąco powiedzieć "Ci Polacy tylko bić się potrafią".

Oto dwa najbardziej znane powiedzenia Józefa Piłsudskiego:
"Jedynie czyn ma znaczenie. Najlepsze chęci pozostają bez skutku, o ile nie pociagają za sobą następstw praktycznych".
"Byc zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo. Zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska".

Dowódca partyzantki w Górach Świętokrzystkich Jan Piwnik "Ponury" umierając w czerwcu 1944 roku po starciach z Niemcami na Wileńszczyżnie powiedział "Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie".
Taki też tytuł nadał swojej książce Cezary Chlebowski poświęcając ją temu legendarnemu partyzanckiemu przywódcy.

Słynne francuskie powiedzenie "Pijany jak Polak" nie musi mieć znaczenia pejoratywnego. 
Powstało ono w w związku z  interwencją wojsk napoleońskich w pewnym klasztorze w Hiszpanii. Brali w nim udział Francuzi i Polacy. W piwnicach klasztoru znajdowało się wyśmienite wino, które natychmiast wypili zarówno Francuzi jak i Polacy. Ale gdy następnego dnia na klasztor napadli Hiszpanie to Francuzi całkowicie pijani nie byli w stanie się bronić. Natomiast Polacy odparli atak ratując życie sobie i francuskim kolegom. A więc powiedzenie to w tym kontekście jest wyrazem uznania.

Chociaż ja nie bardzo w to wierzę. 
Kiedyś, gdy uczestniczyłam w międzynarodowym, związanym z załadunkami bunkrowymi  przyjęciu w Hotelu Opera w Paryżu - usłyszałam szczere zdziwienie jednego z Francuzów: "Pani nie pije? To przecież niemożliwe. Jest nawet takie powiedzenie "Pijany jak Polak". Poczułam się wtedy okropnie...

To tylko 10 ze znanych historycznych powiedzeń.

A jest ich mnóstwo.

Może napiszecie o innych???