Miasto rezydencjonalne - z cyklu "Moja Warszawa"

Czy mogę trochę ponudzić na temat stolicy? Znalazłam bowiem niedawno bardzo konkretne i ciekawe opracowanie Towarzystwa Opieki nad Zabytkami  pt: "Warszawa miasto rezydencjonale".

No więc to było tak:

Warszawa jeszcze jako stolica Księstwa Mazowieckiego, nabrała szczególnego znaczenia w XIV w. gdy dzięki decyzji księcia Janusza Starszego stała się jego miastem rezydencjalnym i uzyskała prawo chełmińskie. Po włączeniu Mazowsza do Korony rozpoczął się trwający przez całe XVI stulecie proces "osiadania" w Warszawie polskich monarchów. W 1526 r. zjechał do Warszawy król Zygmunt Stary, który swym pobytem na książęcym Zamku Warszawskim podniósł jego rangę do rezydencji królewskiej. W połowie XVI w. osiadła na stałe w Warszawie królowa Bona, często tu też rezydował ich syn Zygmunt August. A tak przy okazji - to nieoficjalnym i ściśle strzeżonym powodem przybycia pary królewskiej do Warszawy była .......ucieczka z Wawelu na którym rozprzestrzeniła się przypadłość zwana chorobą francuską...😀

Dogodne położenie Warszawy w centrum Rzeczypospolitej Obojga Narodów, u zbiegu licznych dróg lądowych i z wygodną przeprawą przez Wisłę sprawiło, że od 1569 r stała się ona siedzibą walnych sejmów, a od 1572 r. miejscem elekcji polskich królów. Konieczność uczestniczenia głów koronowanych w obradach sejmowych, które odbywały się w Warszawie co dwa lata, spowodowała także przeniesienie tu przez Zygmunta III Wazę głównej rezydencji królewskiej z Krakowa. Stając się pod koniec XVI stulecia siedzibą najwyższych władz Rzeczypospolitej - Sejmu i króla - przyjęła Warszawa funkcję miasta rezydencjonalnego polskich królów, pełniąc ją aż do końca rządów ostatniego z polskich monarchów - Stanisława Augusta Poniatowskiego.

W ciągu XVII i XVIII w na osi Zamek Warszawski - Wilanów powstało wiele rezydencji królewskich o dużym znaczeniu dla kształtu i wyrazu architektoniczno-urbanistycznego miasta.

Już wkrótce po wyborze Warszawy na miejsce obrad sejmowych stało się konieczne przystosowanie średniowiecznego Zamku Warszawskiego do potrzeb parlamentu i rezydencji królewskiej.  Zamek tylko w części zaspokajał potrzeby Zygmunta Augusta, jego dworu i rodziny. Król, przebywając w Warszawie, miał bowiem do dyspozycji także położony w niedalekim sąsiedztwie dwór ze zwierzyńcem /przy Krakowskim Przedmieściu/, willę pod miastem w Ujazdowie - drewniany dwór królowej Bony i nowy dwór na Pradze. Rezydencje te służyły po śmierci Zygmunta Augusta jego siostrze Annie Jagiellonce i Stefanowi Batoremu, a następnie Zygmuntowi III Wazie.

Odziedziczone przez nowego monarchę siedziby królewskie nie mogły jednak spełniać wymogów stawianych monarszemu zespołowi rezydencjonalnemu, zarówno pod względem jego programu użytkowego jak i reprezentacyjnego.

Król więc, idąc za przykładem licznych władców europejskich postanowił utworzyć odpowiedni zespól rezydencji o programie zbliżonym do sformułowanego przez Giorgio Vasariego w jego traktacie o mieście idealnym z 1598 r. Traktat ten zakładał powstanie oficjalnej siedziby w centrum miasta, będącej też "gmachem publicznym", przeznaczonym nie tylko dla wygody panującego, lecz i wszystkich tych "którzy z różnych przyczyn muszą tam bywać", pałacu z ogrodem na przedmieściu "jako schronienia dla wypoczynku i rozrywki", willi pod miastem "w miejscu dla urządzania polowań czy do rybołówstwa".

Zgodnie z tą koncepcją oficjalną siedzibą panującego był Zamek Warszawski, pałacem z willą na przedmieściu Villa Regia - Pałac Kazimierzowski, willą pod miastem Zamek Ujazdowski, a w latach następnych Wilanów i Łazienki Królewskie, zaś pałacem-willą do urządzania polowań i rybołówstwa - Nieporęt, zastąpiony później bliżej położonym Marymontem. Po dwóch ostatnich nie pozostał najmniejszy nawet ślad.

Zdjęć celowo nie podpisuję bo nie wyobrażam sobie, że ktoś może nie znać tych królewskich rezydencji.

----------------------------------------------------------------

KONIEC!!!!!- nareszcie 😀