O Muzeum Narodowym - z cyklu "Moja Warszawa"

 

W  tym roku Muzeum Narodowe obchodzi 160 rocznicę powstania. Bywam w nim często, kupuję sobie nawet roczny bilet wstępu. W ubiegłą niedzielę byłam na wystawie poświęconej osobie i twórczości niezwykłego malarza Marca Chagalla. 

Ale o tym napiszę w jednym z następnych tekstów. Dzisiaj zapraszam do przeczytania historii Muzeum Narodowego, którego główna siedziba mieści się w Warszawie w Alejach Jerozolimskich nr 3.

----------------------------------------------------------------------------------

„Dreams and reality”, czyli „Marzenia i rzeczywistość”. Pod takim właśnie tytułem otwarto w połowie maja 2016 roku wystawę w Muzeum Narodowym. Chciałabym napisać parę zdań na temat najstarszego na ziemiach polskich publicznego muzeum. 

Historia Muzeum Narodowego rozpoczęła się w 1862 roku, kiedy w stolicy Królestwa Polskiego założono Muzeum Sztuk Pięknych. Pierwsze galerie ulokowano w dawnych budynkach uniwersyteckich przy Krakowskim Przedmieściu. Po klęsce powstania styczniowego represje dotknęły także Muzeum. Usunięte z Krakowskiego Przedmieścia zbiory na krótko wystawiano w Pałacu Paca na Miodowej. W latach następnych magazynowano je w rozmaitych budynkach. Dopiero w 1916 roku pułkownik Bronisław Gembarzewski, malarz batalista, historyk wojskowości i twórca Muzeum Wojska rozpoczął starania o usytuowanie gmachów muzealnych na Ujazdowie, w sąsiedztwie Sejmu i Łazienek Królewskich. Chciano w ten sposób podkreślić rolę sztuki w odrodzonej Rzeczypospolitej. Na wystawie pokazano kilka planów dzielnicy rządowo‑muzealnej. Realizacja tych planów nie doszła jednak do skutku.

 Ostatecznie zdecydowano o budowie Muzeum Narodowego na działce w Alejach Jerozolimskich. Ta część Alei nosiła wówczas nazwę Alei 3 Maja. Budowę całego kompleksu rozpoczęto w 1927 roku. Wmurowania kamienia węgielnego pod tę budowę dokonał ówczesny w wiceprezydent miasta stołecznego Warszawy Władysław Jabłoński 15 czerwca 1927 roku. Dopiero po 11 latach, 18 czerwca 1938 roku budynek został oddany społeczeństwu. W chwili otwarcia gmach Muzeum Narodowego był największym tego typu w kraju. I przez długi czas pozostawał jedynym tak dużym. W 1935 roku wicedyrektorem, a potem dyrektorem Muzeum został Stanisław Lorentz. 

W czasie wojny budynek był uszkodzony, ale przetrwał i stał się schronieniem dla wielu kolekcji muzealnych uratowanych z wojennej pożogi. 

W związku z otwarciem wystawy jubileuszowej Muzeum Narodowe zorganizowało kilka spotkań i wykładów. Udało mi się uczestniczyć w jednym z nich. 

W chwili otwarcia muzeum posiadało 150 tysięcy dzieł. Dziś zbiory liczą ponad 830 tysięcy dzieł. Obecnie w Muzeum pokazywany jest zaledwie ułamek wszystkich kolekcji. Muzeum Narodowe jest jednym z pomników architektury dwudziestolecia międzywojennego i jednocześnie symbolem Warszawy pod zarządem Stefana Starzyńskiego. To jedyne tak duże muzeum w Polsce, które przetrwało kataklizm II wojny światowej. 

I jeszcze jedno. Krakowski historyk sztuki i prezes Towarzystwa Pięknych w Krakowie Feliks Kopera twierdził, że: „kulturę i potęgę narodów poznaje się po muzeach”. Jest w tym dużo prawdy.

Zakończę weselszym akcentem. Czy pamiętacie tę scenę z serialu „Alternatywy 4”, w której działaczowi partyjnemu, granemu rewelacyjnie przez Janusza Gajosa, wnoszono do mieszkania „Bitwę pod Grunwaldem” Jana Matejki? Przypomniałam sobie ten urywek, gdy siedziałam kilka dni temu przed tym olbrzymim obrazem. Zastanawiałam się, jak oni to zrobili? Bo przecież obraz ma ponad cztery metry wysokości i prawie dziesięć metrów długości. No, ale czego się nie robiło dla dzielnych towarzyszy… i dla potrzeb filmu…