Zamek o wielu twarzach i bar Siekierezada - z cyklu "Polska Nieznana"

                                             Zamek Lubomirskich w Rzeszowie

Cały rok mieszkałam w pobliżu tego zamku. Jego wieżę oglądałam z okna, szczególnie nocą, gdy nie mogłam zasnąć. Mieszkałam na ulicy Dekerta. Miałam wtedy 8 lat i chodziłam do II klasy S.P. na ulicy Szopena. Po szkole  lubiłam chodzić w Aleję pod Kasztanami. Ciocia, u której wtedy mieszkałam zabraniała mi podchodzić dalej, pod sam zamek. Mówiła, że tam jest więzienie. Wprawdzie nie takie okrutne jak kiedyś, ale jednak więzienie.

Wiele lat później dowiedziałam się, że po wojnie więziono w tym zamku i zakatowano na śmierć przeciwników ustroju. 

A jeszcze przedtem to hitlerowcy urządzili w nim podczas wojny i okupacji  miejsce kaźni dla  Polaków. Mówiło się o dwóch i pól tysiącach więzionych a potem rozstrzelanych na dziedzińcu zamkowych Polakach. Pochowani są na cmentarzu w dzielnicy Pobitno.

W okresie międzywojennym mieścił się w Zamku sąd i więzienie.

A jeszcze przedtem, w latach 1902-1906 to ten zamek odbudowano, bo ten stary uległ zniszczeniu w wyniku wcześniejszych działań wojennych. Bo pierwotnie nie był trzypiętrowym, czteroskrzydłowym gmachem z wieżą. Ale różnego rodzaju wojny toczyły się wokół niego przez wiele wieków. A zamek raz dawał opór wrogowi, a raz musiał mu się poddać. Nie ominął go także "potop" szwedzki.

Ten oryginalny XVII Zamek był własnością marszałka wielkiego koronnego Jerzego Sebastiana Lubomirskiego herbu Szreniawa. On z kolei otrzymał go w spadku po fundatorze - Mikołaju Spytce Ligięzie....To znaczy wtedy tego zamku jeszcze nie było. Był tylko dwór obronny.

Wystarczy. Zaczynając historię zamku nie od początku tylko od końca okropnie sprawę skomplikowałam. 

W każdym razie gdy parę lat temu wędrowałam po Rzeszowie szlakiem swojego dzieciństwa to podziwiałam też Zamek Rzeszowski. Miał on faktycznie w swojej historii wiele twarzy.

Chyba tylko Aleja pod Kasztanami pozostała do dzisiaj miejscem dla zakochanych, tak jak to było w XX wieku.

A w Zamku Rzeszowskim mieści się obecnie Sąd Okręgowy. Jest on także miejscem wielu wydarzeń i spektakli teatralnych.

                                            Bar Siekierezada w Cisnej 

                                                                          

W Barze Siekierezada w Cisnej nigdy nie byłam, ale opowiadał mi o nim mój rzeszowski wujek. On już od dawna nie żyje, ale pamiętam doskonale jego opowieści.

Pracował on kiedyś przy wyrębie i zwózce drzew w Bieszczadach. Jego kolegami byli mężczyźni niezwykle twardzi, ale często też niepogodzeni ze współczesnym światem. Były wśród nich wrażliwe dusze - rzeźbiarze, malarze, poeci. Takie właśnie postacie opisał Edward Stachura w swojej powieści "Siekierezada".

Drwale po wypłacie zbierali się w nielicznych bieszczadzkich barach - w Dwerniku, Ustrzykach Górnych, Lutowiskach, Wetlinie czy Cisnej. Przepijali tam większość zarobionych pieniędzy a potem wracali do swojej ciężkiej i niebezpiecznej pracy.

Do tych tradycji nawiązuje Bar Siekierezada, którego ściany ozdobione są licznymi siekierami a także dziełami bieszczadzkich artystów.

Siekierezada ma swój klimat, szczególnie po sezonie, gdy przestają tu przychodzić tłumy turystów. Podobno listopadowe, ciemne i deszczowe wieczory przy grzanym piwie i przy rozmowie z ludźmi, dla których Bieszczady są całym życiem są niepowtarzalne... Bywalcami są prawie w 100% mężczyźni.