Ruina trwale zakonserwowana - Krzyżtopór

"Niewielka wieś Ujazd w kieleckim słynie z pozostałości największego zamku, jaki kiedykolwiek wzniesiono w Polsce, a prawdopodobnie i w Europie.

Zamek Krzyżtopór miał mieć tyle okien, ile dni w roku, tyle pokoi, ile tygodni, sal, ile miesięcy, wież, ile kwartałów. Sala jadalna w wieży miała ponoć szklany strop – było to duże akwarium, w którym pływały egzotyczne rybki. W jednym z podziemnych pomieszczeń można zobaczyć małe stalaktyty i stalagmity narosłe wskutek ponad trzystuletniego przecieku wody opadowej przez sklepienie zbudowane ze skały wapiennej. W prawej stajni są znakomite warunki akustyczne. Zachwycają się nimi wytrawni znawcy muzyki, sugerując użytkownikom obiektu organizację koncertów. Nad marmurowymi żłobami w stajniach ulokowanych w przyziemiu skrzydeł pałacu ulokowane były zwierciadła. Podobno miały służyć koniom do przeglądania się. Chodziło jednak bardziej o lepsze oświetlenie mrocznych pomieszczeń, bowiem przez specjalny układ otworów okiennych snopy światła padały na lustra i odbijały się od nich, rozjaśniając stajnie. 

Zainteresowanie Krzysztofa Ossolińskiego astrologią i magią ujawniło się również w Krzyżtoporze, którego był fundatorem. Nad wejściem w wieży bramnej umieszczono hieroglif przypominający stylizowaną literę „W”. Symbolizuje on, zgodnie z aramejską księgą kabały Zohar, wieczne trwanie tego miejsca.  

Krzyżtopór ma podobno podziemne połączenie z Ossolinem. Ongiś właściciele obu zamków tym lochem jeździli do siebie w gościnę saniami po specjalnym torze wysypanym cukrem. 

Kubatura budynków wnosi około 70 tysięcy m3 , powierzchnia około 1,3 ha, długość murów fortyfikacji około 600 m, średnia wysokość wałów 5 – 7 m, a w skrajnych miejscach około 15 m. 

Jak w każdym szanującym się zamku, również i tu można spotkać na murach ducha, ale tylko w księżycową noc. Jest nim ponoć syn Krzysztofa Ossolińskiego – Baldwin – ukazujący się w husarskiej zbroi. 

O zagospodarowaniu krzyżtoporskiej fortecy krążą fantastyczne opowieści. Za rządów Władysława Gomułki chcieli kupić te ruiny Szwedzi i po ich całkowitym odnowieniu przeznaczyć na studio filmowe. Mówiło się wtedy, że był to rodzaj ekspiacji. Bo to przede wszystkim oni w czasie słynnego „potopu” zniszczyli i zdewastowali zamek. Z kolei jakiś Amerykanin planował pociąć zamek na bloki, ponumerować kawałki i po przewiezieniu przez ocean odbudować w swoich włościach w Teksasie.

Krzyżtopór miał znakomicie rozwiązany system wentylacyjny i grzewczy. Układ kanałów wewnątrz murów powodował, że ciepło i świeże powietrze docierały do wielu pomieszczeń. Równocześnie osuszały się samoczynnie grube ściany kamienne. Na użytek gospodarczy zainstalowano szereg wind w specjalnych sztolniach. 

Zamek Krzyżtopór, zwany potocznie ruiną trwale zakonserwowaną, jest bardzo malowniczy i tajemniczy. Jest więc wdzięcznym obiektem dla fotografów i filmowców. Kręci się w tej ruinie wiele filmów i teledysków.

W księdze pamiątkowej Zamku Krzyżtopór znajduje się wpis: „Krzysztof Ossoliński z rodziną z Opola” uczyniony w czerwcu 1991 roku. 

Przez setki lat mieszkańcy okolicznych wiosek rozbierali pozostałości zamku, by zdobyć materiał budowlany. Mimo to ruiny wciąż porażają ogromem i urokiem. Byłam tam kilka razy i za każdym razem wracałam oczarowana."

/Był to urywek z mojej książki "Mój kraj nad Wisłą"/.

Czy ktoś z Was zwiedzał ruiny zamku Krzyżtopór? 

Ja ostatnio ze starszym wnukiem, tym samym, który kilka dni temu skończył 18 lat: