71 urodziny Warszawskiej Starówki - część pierwsza

W dniach 19-21 lipca br obchodziliśmy w stolicy 71 urodziny odrodzonej Warszawskiej Starówki.

W sobotę /20 lipca 2024 r./ - jako ze należę do Staromiejskiego Oddziału Towarzystwa Przyjaciół Warszawy - miałam zaszczyt uczestniczyć w 2-godzinnym spotkaniu na którym dwaj znani varsavianiści /Andrzej Sołtan i Sebastian Lenart/ opowiadali o tym jak odbudowywano Warszawską Starówkę. Spotkanie miało miejsce w Piwnicy pod Regałami w Bibliotece na ulicy Świętojańskiej 5. Na Starówce oczywiście i prawie naprzeciwko archikatedry św. Jana.

Więc może najpierw fakty dotyczące stanu Warszawskiej Starówki po 17 stycznia 1945 roku:

"Warszawskie Stare Miasto wyszło z wojny zniszczone w 85 %. To skutek zmasowanych niemieckich ataków z sierpnia 1944 na bronione przez powstańców historyczne serce stolicy. Na Starym Mieście nie pozostał prawie ani jeden dom, ani jeden kościół. Zwały gruzów wypełniały ulice do wysokości pierwszego i drugiego piętra. /.../ Na Starym Mieście zalegała ponura, głucha cisza " - tak pisał architekt i konserwator zabytków prof Jan Zachwatowicz.

Nie będę pokazywać zdjęć ruin. Lepiej pokażę jak pięknie Starówkę odbudowano.

Bo pomimo tego, że władze początkowo nie śpieszyły się z odbudową Starego Miasta /bo ważniejsza była budowa trasy W-Z, Mariensztatu , Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, Muranowa czy Domu Partii/ to jednak na szczęście Starówka nie stała się Forum Romanum.

Już w drugiej połowie stycznia 1945 roku zaczęto Starówkę odgruzowywać. A robiły to głównie kobiety. Mężczyźni jeszcze nie wrócili z wojny i z obozów. Mówi się, że kobiety stanowiły 80 % wszystkich pracujących na ruinach. Pracowano trójkami. Wszystko robiono ręcznie. Ręcznie także /ołówkiem na papierze/ sporządzano inwentaryzację wszystkich murów czy ruin. 

W lutym 1945 powstała grupa terenowa Stare Miasto w ramach Biura Odbudowy Stolicy.

W lipcu 1952 roku władze zdecydowały, że odbudowany ma być pierwszy fragment Starego Miasta.

A odbudowaną Starówkę Kardynał Wyszyński nazwał Perłą Zmartwychwstania.

Odbudowana z gruzów Archikatedra Św Jana Chrzciciela to miejsce ważnych wydarzeń historycznych, w tym procesu polsko-krzyżackiego, koronacji królów Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz zaprzysiężenia Konstytucji 3 Maja. Obecny kształt nawiązujący do gotyku mazowieckiego zyskała po odbudowie. W podziemnych kryptach spoczywają:  Marcello Bacciarelli, Henryk Sienkiewicz, Ignacy Mościcki, Gabriel Narutowicz, Ignacy Paderewski, prymas Stefan Wyszyński... W prawej nawie archikatedry spoczywają natomiast w specjalnym sarkofagu książęta mazowieccy...

Odbudowany stojący obok kościół Jezuitów, którego wieża góruje nad Starówką zdobią od 2009 roku wrota wykonane przez światowej sławy rzeźbiarza Igora  Mitoraja. Zamiast je opisywać pokażę jak wyglądają. Napiszę tylko, że anioły bez rąk i nóg nawiązują do wojennej historii Warszawy.

Barbakan jest prawie całkowitą rekonstrukcją budowli obronnej wzniesionej w 1548 r pod kierunkiem Jana Baptysty z Wenecji. Składał się z gotyckiej rotundy z renesansową attyką i czterema basztami. I tak został odbudowany...

Jeśli chcecie wiedzieć któremu europejskiemu władcy nie spodobała się uliczka Kamienne Schodki ... albo gdzie znajdują się na Starówce krzywe mury...

.... to zapraszam serdecznie na ciąg dalszy ...