Czerwińsk nad Wisłą

                                             Tekst ten dedykuję Morganie

                                                    "Dwa nagie krzyże" tuż koło bazyliki

Najważniejsze wydarzenie w historii Czerwińska miało miejsce latem 1410 roku gdy u stóp romańskiego kościoła stanęła jedna z najbardziej niezwykłych konstrukcji średniowiecznej Europy.

Jak podaje słynny kronikarz Jan Długosz spławiono tutaj Wisłą z Kozienic łodzie, które następnie połączono wspólnym pokładem.

W ten sposób powstał most łyżwowy który umożliwił błyskawiczną przeprawę dowodzonych przez króla Władysława Jagiełłę wojsk, które zmierzały na bitwę z Zakonem Krzyżackim. 

W Czerwińsku oddziały Jagiełły połączyły się z chorągwiami mazowieckimi dowodzonymi przez księcia Janusza Starszego oraz z oddziałami litewsko-ruskimi, które w tajemnicy przed krzyżackimi szpiegami prowadził książę Witold.

Most zapewnił Jagielle możliwość ataku w samo serce Państwa Zakonnego, gdzie Krzyżacy nie spodziewali się uderzenia.

Konstrukcję wspartą na 150 łodziach zmontowano zaledwie w ciągu pół dnia. Przemarsz armii trwał 3 dni – od 30 czerwca do 2 lipca 1410 roku. 
W tym czasie na drugą stronę rzeki przeprawiło się 18 tysięcy jazdy, 4 tysiące piechoty i 8 tysięcy wozów z zaopatrzeniem. 

Cała operacja była przeprowadzona bardzo sprawnie i kompletnie zaskoczyła Krzyżaków.

Po przejściu armii most spławiono w okolice dzisiejszego Ciechocinka gdzie powracające spod Grunwaldu wojska przeprawiły się z powrotem przez rzekę.

Perła architektury romańskiej za jaką uważany jest kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Czerwińsku była bardzo ważnym miejscem w Księstwie Warszawskim.

Świadczą o tym przywileje, jakimi był kościół obdarzany przez kolejnych książąt, począwszy od Konrada Mazowieckiego.

Świątynia była wprawdzie wiele razy przebudowywana, ale zachowała cechy budowli romańskiej i jest jednym z najcenniejszych zabytków romańskich w Polsce. 

Zbudowana została z kamiennych ciosów jako trójnawowa bazylika z dwiema wieżami, transeptem i prezbiterium. W kruchcie zachował się unikatowy romański portal z XII wieku.

                           Fragment XII-wiecznej kamiennej podłogi

Zachowały się też oryginalne drzwi z romańskimi okuciami oraz wyszczerbienia na portalu nad drzwiami, które wedle tradycji miały powstać gdy Jagiełło i Witold ostrzyli tutaj swoje miecze przed wyprawą na Grunwald.

W południowej kaplicy zachowały się fragmenty fresku przedstawiające scenę Sądu Ostatecznego. Jest to największy zespół romańskich malowideł w Polsce.

W księgach zakonnych bazyliki znajduje się wzmianka o przybyciu nad Wisłę do Czerwińska wielkiej flotylli łodzi pod banderami zakonu templariuszy. Flotylla przybyła do Czerwińska już po kasacie zakonu i zgładzeniu jego wielkiego mistrza przez króla Francji Filipa Pięknego …. a więc po roku 1307. Król pożądał skarbu templariuszy ale go nigdy nie odnalazł.

Nie wiadomo jaki był cel przybycia templariuszy do Czerwińska, ale z ksiąg zakonnych można się dowiedzieć, że opat klasztoru ugościł serdecznie przybyłych za co hojnie mu się zrewanżowali.

Mówi się, że templariusze w rewanżu zostawili w Czerwińsku część swojego skarbu… ale pomimo intensywnych poszukiwań jeszcze go nie odnaleziono...

W latach 50-tych ubiegłego wieku odkryto w północnej kaplicy bazyliki nagrobną płytę. Badawcze twierdzą że może jest to nagrobek jednego z książąt mazowieckich…

Niewielkie, cichutkie miasteczko Czerwińsk położone nad Królową Polskich Rzek nie raz otarło się o Wielką Historię a jego skarb czyli romańskie opactwo kryje w sobie kilka tajemnic…

W dniu w którym odwiedziłam Czerwińsk nad Wisłą frontowa ściana bazyliki była zasłonięta w związku z trwającymi pracami konserwatorskimi. Zdjęcie powyższe zeskanowałam więc z jednego z przewodników po Mazowszu.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Powyższego tekstu nie ma w mojej książce pt: "Mój kraj nad Wisłą". Umieściłam w niej jednak wiele opisów innych niezwykle ciekawych miejscowości leżących głównie w dorzeczu Wisły. Oprócz egzeplarzy zarezerwowanych pozostało mi 5 sztuk tej książki, więc gdyby ktoś jeszcze był zainteresowany to proszę o kontakt pod adresem rusinowa@op.pl