wtorek, 21 marca 2023

Warszawski pomnik Jana Matejki

Jak wiadomo rok  2023 został w Polsce ustanowiony także rokiem Jana Matejki. Jest to związane z trzema ważnymi datami - 185 roczną urodzin Jana Matejki, 130 rocznicą jego śmierci oraz 128 rocznicą powstania pierwszego biograficznego muzeum na ziemiach polskich - Domu Jana Matejki. Wiąże sie to także z imponującymi planami wystawienniczymi dzieł Matejki w siedzibach Muzeum Narodowego. Wspaniałe malarstwo Jana Matejki a także jego niezłomna postawa obywatelska sprawiły że na trwałe zapisał się w historii kraju.

W Polsce są tylko trzy pomniki Jana Matejki. Jeden w Wiśniczu Nowym w którym funkcjonuje także Muzeum Pamiatek po malarzu, drugi w Krakowie, na którym malarz "siedzi w ramie obrazu" i  trzeci w Warszawie.

Tak wygląda warszawski pomnik Jana Matejki.


Pomnik, którego projekt wykonał w roku 1989 słynny rzeźbiarz Marian Konieczny /twórca m.inn.pomnika  Warszawskiej Nike/ został odsłonięty 3 maja 1995 r w dzielnicy Mokotów przy ulicy Puławskiej, w sąsiedztwie Parku Morskie Oko. 

Przedstawia stojącego na cokole Jana Matejkę, który trzyma paletę w lewej i pędzel w prawej dłoni. U stóp na cokole siedzi Stańczyk. Stanowi to nawiązanie do faktu częstego umieszczania przez Matejkę znanego błazna na swoich obrazach

Tak pisał o Matejce Stanisław Wyspiański:

"Był mały , jako ludzie ciałem drobni i przygarbieni nie wiekiem, lecz pracą  /.../głowę chylił w długich lokach, z oczu mu gorzał żar - taki w prorokach"...

Był dziewiątym dzieckiem nauczyciela muzyki Franciszka Ksawerego - Czecha przybyłego do Polski ok. 1807 roku. Matka -Polka zmarła gdy miał siedem lat. Największy wpływ na kształtowanie się jego osobowości miał jego najstarszy brat, który był historykiem na Uniwersytecie Jagiellońskim. On to kierował jego lekturami a także przekazał Janowi kult przeszłości i  zamiłowanie do szperania w starych księgach.

Jako dziecko Jan Matejko był słaby i wątły, stąd zapewne ojciec przeznaczył go do stanu duchownego. I chociaż postępy w nauce małego Janka były raczej niewielkie, to wyrósł z niego wybitny malarz, który zadziwił świat nie tylko fantazją plastyczną, niebywałą zdolnością kreowania bohaterów odległych epok historycznych, ale i bogactwem czysto historycznych przemyśleń. Ogromu wiedzy historycznej nie wyniósł zresztą Matejko ze szkoły, w tej dziedzinie był on typowym, genialnym samoukiem.

Jan Matejko to twórca obrazów historycznych i batalistycznych a także historiozof. Był autorem ponad trzystu obrazów olejnych oraz kilkuset rysunków i szkiców. Jeden z najwybitniejszych polskich malarzy w historii.  Jego uczniami byli Maurycy Gottlieb, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański i Włodzimierz Tetmajer.

Pięć najwybitniejszych obrazów Jana Matejki to:

1. "Bitwa pod Grunwaldem"  powstala w roku 1878 - znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

2. "Stańczyk"- powstal w roku 1862 - znajduje sie w Muzeum Narodowym  w Warszawie.

3. "Unia Lubelska" - rok 1869 - w depozycie na Zamku Lubelskim.

4. "Hołd Pruski" - rok 1882 - obraz znajduje się w Galerii Sztuki XIX w w Sukiennicach w Krakowie.

5. "Konstytucja 3 maja 1791 roku" - rok 1891 - w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie


Malarz dziejów narodu polskiego Jan Matejko zwany też był smutnym wieszczem z Krakowa...


54 komentarze:

  1. Bardzo ładny ten pomnik, pamiętam także pomnik i dom Matejki w Krakowie, a malarstwo? Słowa zbędne! to nasza duma , chciałam napisać "narodowa", ale ostatnio dziwnie brzmi to określenie...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Asiu ... też mi się podoba warszawski pomnik ....A znajduje się blisko mojego domu rodzinnego.
      Stokrotka

      Usuń
  2. "Hołd pruski" - miałem okazję Stokrotko zobaczyć będąc w liceum. Dawne to były dzieje, wycieczka klasowa, ale i innych wielkich malarzy też. Pozdrawiam Stokrotko po zabieganym poranku. Pół godziny prawie na zakupach w tym ... Stokrotka ;-) .

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jardianie w Muzeum w Sukiennicach są same wspaniałe obrazy....
      Stokrotka

      Usuń
  3. Rzeczywiście mało tych pomników w Polsce, bardzo mało, i ten warszawski nie widziałam , trzeba będzie kiedyś go zobaczyć. Podoba mi się Stańczyk u jego stóp.
    Zastanowiła mnie data odsłonięcia, zamieniłaś 9 na 4 czyli literówka jak się nam często zdarza.
    pozdrawiam serdecznie...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nawet dwie literówki Grażynko.
      Dziękuję ... Już poprawiłam.
      Stokrotka

      Usuń
  4. 128 rocznica to raczej niezbyt okrągła data... Ciekawe, co Matejko jako artysta sądziłby o swoich pomnikach, czy by mu się podobały? Poza obrazami znajdującymi się w Polsce pamiętam, że duże wrażenie wywarł na mnie "Sobieski pod Wiedniem" w Muzeum Watykańskim

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To sam Jan Matejko podarował Papieżowi obraz "Sobieski pod Wiedniem"...
      Stokrotka

      Usuń
    2. A tak, owszem, ale podkreślał, żeby traktować to jako dar od całego narodu

      Usuń
    3. Zgadza się.
      Stokrotka

      Usuń
  5. Matejko to nasz malarz " narodowy". Choć teraz narodowy to dziwnie brzmi.
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bo wszystko się pomieszało...
      Stokrotka

      Usuń
  6. Jak jadę Puławską do centrum to mijam ten pomnik po prawej stronie. Też mi się bardzo podoba bo jest taki prawdziwy.
    Marek z dziewczynami

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Masz rację....ale niewiele mieszkańców Warszawy o nim wie...
      Stokrotka

      Usuń
  7. Widziałam wszystkie wspomniane przez Ciebie obrazy. A z działalnością Matejki na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, która teraz nosi jego imię, wiąże się nasza rodzinna tajemnica.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To pewnie jakaś niesamowita tajemnica :-))
      Stokrotka

      Usuń
  8. Hmmm, nigdy tego warszawskiego pomnika nie widziałam, trzeba będzie to nadrobić. :)

    OdpowiedzUsuń
  9. Zaskoczył mnie ten pomnik wielkiego Krakowianina w Warszawie.

    OdpowiedzUsuń
  10. Cudny ten pomnik! Taki mało "pomnikowy" i stąd jego urok.
    Ciekawy, oryginalny, "żywy" jeśli można tak powiedzieć o pomniku.
    Dziękuję Ci, Stokrotko, za przybliżenie postaci wybitnego polskiego malarza.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo proszę Igomamo :-)
      Stokrotka

      Usuń
  11. W Muzeum Narodowym we Wrocławiu jest wielki obraz Jana Matejki przedstawiający Śluby Jana Kazimierza.
    Podoba mi się ten warszawski pomnik Matejki, jednak ja uważam, że najwspanialszymi pomnikami wielkich ludzi są ich dzieła.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Masz rację Mario.... pozostawione dzieła świadczą o wielkości człowieka.
      Stokrotka

      Usuń
  12. Za każdym razem odwiedzam "Matejkę w ramce"...;o)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bo Ty do Krakowa masz o rzut beretem :-))
      Stokrotka

      Usuń
  13. Dzięki za informacje na temat pomników.

    OdpowiedzUsuń
  14. No proszę, proszę, to się warszawskie "MOKO" doczeka atrakcji. Tylko jak dla mnie to obaj upamiętnieni są zbyt pochyleni w jedną stronę. Serdeczności;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Aniu pomnik Matejki jest na Mokotowie od roku 1995.
      Stokrotka

      Usuń
  15. I mnie bardzo się podoba ten pomnik Stokrotko.
    Dziękuję że wynajdujesz dla nas różne tematy i sprawy.
    Ela

    OdpowiedzUsuń
  16. Pomnik i Twoja o nim opowieść wspaniała. Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  17. Jak pozwolisz, dodam jescze taką ciekawostkę. W Krakowie Muzeum Jana Matejki nosi też nazwę Domu pod Trzema Pyskami. To zarazem tytuł książki Władysława Bodnickiego w której przedstawia życie artysty i jego żony Teodory. Każde z trzech piętrer kamienicy przy ul.Floriańskiej zdobi głowa a właściwie pysk grożnego zwierzęcia. Studenci Matejki dodawali, że dom zamieszkuje jeszcze jeden "pysk" a mianowicie jego żona Teodora. Była to kobieta apodyktyczna, glośna u której lekarze stwierdzili chorobę psychiczną. Matejko był jej całkowicie podporządkowany, fizycznie również, bo on drobniutki a ona kobieta słusznego wzrostu i tuszy.Podobno dochodziło do rękoczynów..
    Kiedy malował sklepienie w Kościele Mariackim-złote gwazdy na szafirowym tle- znoszono go na rękach z drabin ustawionych na wysokości -kilkudziesięciu metrów.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To nie tylko jedna ciekawostka... ale same ciekawie informacje. Bardzo Ci dziękuję Liiviio.
      Stokrotka

      Usuń
  18. Właśnie w niedzielę po prawie 50 latach odwiedziłam w Krakowie Dom Jana Matejki.

    OdpowiedzUsuń
  19. Dla mnie jest Mistrzem Genialnym! Bez dwóch zdań...

    OdpowiedzUsuń
  20. 22 marca 2023 Światowy Dzień Wody.
    Jan Matejko-"Utopiona w Bosforze"-dwie wersje.Obrazy przedstawiają scenę topienia niewiernej kobiety w wodach Bosforu.Druga wersja-krytycy twierdzą,że ową nieszczęśnicą jest małżonka artysty-Teodora Matejko.Sekretarz Jana Matejki nie znosił Teodory,gotów był ją utopić nie tylko w Bosforze,ale w łyżce wody.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Faktycznie o żonie Jana Matejki krążą niepochlebne opinie...
      Stokrotka

      Usuń
  21. Fajny edukacyjny wpis. Przyswajanie różnej wiedzy przez internet , np.czytając takiego bloga, wydaje się być przyjemniejsze i łatwiejsze. Może dlatego, że robi się to z własnej woli, w wybranym przez siebie momencie...

    OdpowiedzUsuń
  22. Niestety, nie widziałam żadnego pomnika Jana Matejki.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A ja nie widziałam tylko tego który jest w Wisniczu Nowym...
      Stokrotka

      Usuń
  23. Stokrotko, trzy pomniki Matejki! Słownie trzy!!! Matejki!!! A innych - na memach są podpisy "pan tu nie stał" - dziesiątki.. .🌼🌼🌼

    OdpowiedzUsuń
  24. Witaj, Stokrotko.

    Nie jest tajemnicą, że właśnie jako Stańczyka widział nasz malarz - siebie, można więc powiedzieć, że wprawdzie pomników ma niewiele, ale przynajmniej na jednym występuje w dwóch osobach;)

    Pozdrawiam:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Masz rację Leno...
      Bardzo Ci dziękuję.
      Stokrotka

      Usuń
  25. Stawiane pomniki są zawsze odbiciem czasów. W moim byłym mieście nie udało się-zebrac funduszy na ławeczkę pierwszej kobiety- profesor na ASP malarki. Trzymam projekt ale wątpię czy te czasy sprzyjają takim działaniom. Szkoda bo projekt super. Joanna

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Joasiu życzę Ci z całego serca aby te fundusze się znalazły...
      Stokrotka

      Usuń
  26. Nie napisałam że Jan Matejko był Geniuszem i wielu malarzy usiłowało z ni. konkurować, zwłaszcza Jan Styka jednak nikt mu nie dorównał. Są też kopiści jego dzieł co wzbudzą wielki podziw ale to niestety nie da się porównać z niezwykłą wyobraźnią i talentem malarskim Matejki. Jego pomnik przy Morskim Oku jest jednym z najpiekniejsych

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Całkowicie się z Tobą zgadzam Joasiu...
      Stokrotka

      Usuń

Taniec zbójnicki

  O góralach mówi się, że muzykę mają we krwi, a taniec w nogach. Góralski taniec to przede wszystkim popis męskiej krzepy i zręczności, a j...